Yapılan çalışmalar, aidiyet hissinin insanların sosyal hayatlarındaki temel motivasyonlarından biri olduğunu gösteriyor. Ait olma hissiyatına hemen hemen her ilişki türünde ihtiyaç duyabiliyoruz. Romantik bir ilişkide partnerimize, okulda sınıf arkadaşlarımıza, çalıştığımız yerdeki iş arkadaşlarımıza veya dini bir gruba ait hissetmek bize iyi gelebiliyor. Bu alanda yapılan araştırmalar da ilişkilerinde aidiyet duygusunu deneyimleyen insanların psikolojik olarak daha iyi ve daha mutlu hissettiklerini, daha yüksek öz saygıya ve daha uzun bir yaşam süresine sahip olduklarını söylüyor. Yakınlarımızdan aldığımız sosyal destek hem zihnimize hem de bedenimize iyi geliyor. Araştırmalara göre sosyal desteğin bağışıklık, kardiyovasküler ve endokrin sistemlerimize oldukça olumlu etkileri bulunuyor. Bunun aksine aidiyet duygusundan mahrum insanların fiziksel ve zihinsel rahatsızlıklarla daha sık karşılaştıkları görülüyor. Bu yazımızda bize birçok faydası olan aidiyet duygusunu hem genel anlamda hayatımızda nerelerde gördüğümüzden hem de aidiyet duygusunun romantik ilişkilerimizdeki yansımalarından bahsedeceğiz.
Aidiyet Duygusu
Aidiyet duygusu, insanlarla sadece tanışıyor olmanın ötesinde bir olgu olarak biliniyor. Aidiyet duygusu sosyal bir grubun içerisinde olduğumuzda grup üyelerinden kabul, ilgi ve destek görebilmeyi de içeriyor. Peki neden kendimizi bir gruba dahil ve ait hissetme arayışı içerisindeyiz?
Evrimsel bir perspektiften baktığımızda grup halinde olmak tek başına olmaktan daha avantajlı gözükebiliyor. Ancak bunun da ötesinde ait hissettiğimiz gruplar ile ortak yanlarımızı ve deneyimlerimizi paylaşabiliyor, yalnız olmadığımızı hissedebiliyoruz. Ayrıca ait hissettiğimiz gruplar, kim olduğumuzu tanımlama sürecinde bize yardımcı olabiliyor. Kimliğimizi bazen ait hissettiğimiz grup sayesinde tanımlayabilirken yeterince karmaşık olan bu sosyal dünyayı ait hissettiğimiz grubun bakış açısıyla çözümleyebiliyoruz. Gruplar hangi davranışın hangi ortamda uygun olabileceği hakkında bize yol gösterebiliyor. Ayrıca, kendi kimliğimizi bulmanın yanında bir grubun parçası olmak, kendimizden daha büyük bir oluşumun da parçası olmayı ifade ettiğinden bir gruba ait hissedebilmek, yaşamımızı daha anlamlı kılabiliyor.
Öte yandan, yapılan çalışmalar sosyal reddedilmenin hem psikolojik hem de fiziksel anlamda acı verici olduğunu gösteriyor. Bir çalışmada katılımcılardan diğer insanlar tarafından dışlandıkları bir anılarını hatırlamaları istendiğinde, katılımcılar odayı gerçekte olduğundan daha soğuk olarak algılıyorlar. Bir başka deyişle, bir gruba ait hissedememek ruhumuzu üşütebiliyor.
Bir diğer çalışmada, azınlık gruplardan gelen ve okul ortamında dışlanan öğrencilerin psikolojik bir müdahale programı ile okula duydukları aidiyet hisleri artırılıyor. Bu gruptaki öğrencilerin aidiyet hislerinin artmasının yanı sıra derslere katılımının ve akademik performanslarının da arttığı gözlemleniyor. Ayrıca çalıştığı ortama ve iş arkadaşlarına karşı bir aidiyet hisseden çalışanların da iş yerinde daha yüksek performans gösterdikleri bulunuyor. Bazı durumlarda işine bağlılık ve aidiyet duymanın alınan maaştan daha iyi bir motivasyon kaynağı olduğu görülüyor. Özetle, bir ortama ait hissetmek o alandaki performansımızda önemli olabiliyor.
Gruplar içerisindeki aidiyet duygusunun bir diğer faydası ise bizi başkalarının yararını gözeten davranışlarda bulunmaya motive edebilmesi oluyor. Gruplar içerisinde sosyal anlamda bir alışveriş içerisinde oluyoruz ve kendimiz için almaktan çok başkalarına vermek, diğerlerinin de ihtiyaçlarını gözetmek mutluluk verici olabiliyor. Örneğin, yapılan bir psikoloji deneyinde katılımcılara beklemedikleri oranda bir para veriliyor. Bu parayı kendileri için veya başkaları için harcama kararı katılımcılara bırakılıyor. Günün sonunda paralarını başkaları için harcayan, sevdiklerine hediyeler alan veya hayır kurumlarına bağış yapan katılımcılar, paralarını yalnızca kendileri için harcayan katılımcılara göre daha mutlu olduklarını belirtiyorlar.
Romantik İlişkilerde Aidiyet
Romantik ilişkilerde de partnerlerin birbirine duydukları aidiyet hissinin sağlıklı bir formda bulunması ilişkiden duyulan memnuniyeti artırabiliyor. Brené Brown romantik ilişkilerde aidiyetin önemini ve katkısını vurgulamak için ‘’Güçlü bir sevgi ve aidiyet duygusuna sahip çiftler mükemmel olmama cesaretine sahiptir.’’ diyor. Bunun yanı sıra, romantik ilişkilerde aidiyet duygusunun karşılıklı olarak hissedilmesi önemli oluyor. İnsanlar, her iki tarafın da ortak olarak emek verip özen gösterdiği, her iki tarafın da eşit olarak dahil olduğu ilişkileri daha anlamlı ilişkiler olarak algılayabiliyor ve böyle ilişkiler içerisinde olmayı daha çok tercih edebiliyorlar.
Klinik alanda yapılan araştırmaların sonucuna göre depresyon, anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklara sahip olan insanlarda genel anlamda ait olma hissiyatı düşük olarak bulunuyor. Ayrıca bu kişiler aidiyet hissini en az bir ilişkisinde hisseden kişilere göre psikolojik olarak daha olumsuz duygular içinde oluyorlar ve geçmişlerinde intihar düşünceleri ya da girişimi ile boğuşmuş olabiliyorlar.
Aidiyet ihtiyacı birbirine “sahip” olmanın önemsendiği ilişkilerdense partnerlerin birbirlerini doğal halleriyle, oldukları gibi kabul ettikleri ilişkiler içerisinde sağlıklı bir biçimde karşılanıp filizlenebiliyor. Biriyle beraber olmaktan çok, birine “sahip” olma isteği üzerine kurulan ilişkiler partnerlerin birbirleri üzerinde kontrol sahibi olmalarına, ilişki içerisinde kendi kimliklerini veya özgürlüklerini kaybetmelerine zemin hazırlayabiliyor. Ait olma ihtiyacının daha sağlıklı bir şekilde karşılandığı ilişkilerde ise partnerler, iki bağımsız insan olarak birlikte büyüyüp gelişebiliyorlar ve oldukları kişi olarak sevildiklerinden emin olabiliyorlar.
Tüm bu bulgular yaşamımızda ve ilişkilerimizde aidiyet ihtiyacının önemini gösteriyor. Zor zamanlarımızda aidiyet duygusunu hissedebilmek bizi psikolojik ve fiziksel anlamda sağlıklı tutabiliyor. Kısacası ait hissetmek, yalnız olmadığımızın, ortak yaşanmışlıklara sahip oluşumuzun, hikayelerimizin ve deneyimlerimizin önemli olduğunun bir güvencesi olabiliyor.
