Yaşadığımız ayrılıklardan psikolojik ve fiziksel anlamda olumsuz etkilenebiliyoruz. Peki ayrılık kararını alan taraf biz değilsek ayrılık sonrası davranışlarımızı neler belirliyor?


Reddit kullanan 180 binden fazla kişinin ilişki problemleri, ayrılıklar ve ayrılık sonrası duygular üzerine yaptıkları paylaşımların incelendiği bir çalışmaya göre, iletişim problemleri ayrılıkların en önemli sebebi olarak gösteriliyor. Yakınlık kurma problemleri, güvenle ilgili sıkıntılar, finansal problemler ve ev işlerinin paylaşımı ile ilgili anlaşmazlıklar ayrılıkların önde gelen sebepleri arasında listeleniyor. Ayrılığın ardından erkekler, kadınlara göre daha fazla kalp kırıklığı ve pişmanlık içeren online paylaşımlar yaparken kadınlar, profesyonel yardım istemek konusunda daha girişken oluyorlar. Bununla birlikte, Reddit platformunun tamamen anonim bir platform olduğunu belirtmekte fayda var çünkü erkeklerin yaptıkları duygusal paylaşımların yoğunluğunun fazla olmasının bu anonimite ile ilişkili olduğu düşünülüyor. Bu paylaşımları gündelik hayatlarında diğer insanlara yapamayan erkeklerin böyle bir anonim platformda duygularını dışa vurdukları öne sürülen fikirler arasında geliyor.

Başka bir araştırmada ise yakın zamanda kendi istekleri dışında bir ayrılık yaşamış olan kişilerin ayrılık sonrası kısa dönemde ortaya çıkabilecek davranışları inceleniyor. Çalışmanın sonuçlarına göre, bağlanma stilimiz ayrılık sonrası kısa dönemde ortaya çıkan davranışlarımız hakkında bir hayli bilgi veriyor.

Romantik ilişkilerimizde ayrılık sonrasında ve çocukluğumuzda ebeveynlerimizden ayrı kaldığımız zamanlarda gösterdiğimiz davranışlar aslında birbirine oldukça benziyor. Yaşamımızın ilk yıllarında güven duyabileceğimiz birine sahip olma, yatıştırılma, anlaşılma gibi ihtiyaçlarımızın zamanında ve uygun bir şekilde karşılanmasıyla oluşan güvenli bağlanma stili, güçlü bir öz değer duygusunu ve çevreyi güvenle keşfetmeyi getiriyor. Oldukça erken dönemde içinde bulunduğumuz bu ilişki dinamiklerinden öğrendiklerimiz, yetişkinlik hayatında kurduğumuz ilişkilerde de kendisini gösteriyor.

Araştırmanın sonucunda güvenli ve kaçıngan bağlanma stiline sahip katılımcıların ayrılık sonrasında istenmeyen davranışları (kontrolcü ve zarar verici davranışlar, ısrarcı aramalar, mesajlar, sözlü tehditler, istenmeyen objeler veya hediyeler göndermek) daha az gösterdikleri bulunuyor. Kaçıngan bağlanma stiline sahip kişilerin, bu tarz davranışları daha az göstermeleri, duygularını göstermekten kaçınmaları ile ilişkilendiriliyor. Bu kişiler, romantik ilişkilerinde kendilerini açma ve yakınlık kurma konusunda zorluk çekebiliyorlar. Kaygılı bağlanma stiline sahip olan katılımcıların ise ayrılık sonrasında ısrarlı aramalar, mesaj göndermeler, hakaret etme ve sözlü tehditlerde bulunma, eski partnere istenmeyen objeler gönderme gibi davranışları daha sık gösterdiği sonucuna varılıyor.

Kaygılı bağlanan kişiler, güvenli bağlananlara kıyasla daha şüpheci ve çatışmalarla daha zor başa çıkabilen bir yapıya sahip olabiliyor. Bu kişiler için yakınlığı sürdürmek için çevreden onay almak, öz saygıyı korumanın temel yolu haline gelebiliyor. Kaygılı bağlanan katılımcılara neden bu davranışlarda bulundukları sorulduğunda terk edilme korkusu ve ilgi ihtiyacı ön plana çıkıyor. Dahası, kaygılı bağlanan kişilerde partnerin kaybı sonucu duyulan acı ve korku, partnere olan bağımlılığın ve gizli bir öfkenin birleşimiyle ortaya çıkan karışık hislerin bir sonucu olabiliyor. Kaygılı bağlanan katılımcılar, belki de bu sebeplerle, ayrılık sonrasında daha fazla profesyonel desteğe başvuruyorlar.

Çalışmada korkulu kaçıngan bağlanan katılımcıların, eski partnerleriyle sürekli iletişimde kalma çabası içinde oldukları görülüyor. Katılımcıların bu davranışının altındaki nedenler düşük öz saygı, ilgi ihtiyacı ve hayal kırıklığına uğramak olarak bulunuyor. Ayrıca çalışmada sosyo-demografik değişkenlerin (cinsiyet, eğitim düzeyi, ilişki durumu, sosyo-ekonomik durum) bağlanma stillerimizi nasıl etkilediği de araştırılıyor. Kaygılı bağlanma stilinin erkeklere kıyasla daha çok kadınlarda görüldüğü bulunuyor. Bu sebeple, ayrılık sonrası gösterilen davranışlarda da cinsiyet farklılıkları bulunuyor. Kadın ve erkeklerdeki bu farklılıklar, özellikle de davranışların arkasında yatan motivasyonlarda kendini gösteriyor. Örneğin, kadınların ayrılık sonrası olumsuz davranışlarının (ısrarlı aramalar, mesaj göndermeler, hakaret etme ve sözlü tehditlerde bulunma, istenmeyen objeler/hediyeler gönderme) sebeplerinde erkeklere kıyasla daha çok terk edilme/yalnız kalma korkusu, güvensizlik, korku, hüzün, ilgi ihtiyacı ve düşük öz saygı yer alabiliyor. Buna bağlı olarak kaygılı bağlanan kadınların ilişki içerisinde daha fazla duygusal ve romantik beklentilere sahip olması, partnerden ayrılmayı duygusal sağlıkları için bir tehdit olarak algılamalarına yol açabiliyor. Buna ek olarak, yüksek eğitim düzeyine sahip ve bir ilişki içerisinde olan katılımcılarda kaygılı ve korkulu kaçıngan bağlanma seviyelerinin düşebildiği görülüyor. Sosyo-ekonomik durumun daha iyi ve stabil olması ise katılımcıların ayrılık sonrası duygu ve davranışlarını daha iyi regüle edebildiğini, dolayısıyla olumsuz davranışların daha az gösterileceğini öngörebiliyor.

Öte yandan hemen hemen her katılımcı, eski partnerine karşı bir öfke beslediğinden bahsediyor. Bu davranışın sebebi ise kişilerin bağlanma stillerinin getirdiği güvensizlik duygusu, düşük öz saygı, öfke, ilgi görme ihtiyacı ve terk edilme korkusu olabiliyor. Büyük resme baktığımızda eski partnerle iletişimde kalmaya çalışmak, ona hediyeler ya da objeler göndermek ve kontrolcü davranışlar göstermek, ayrılık sonrası kısa dönemde ortaya çıkabilen olumsuz davranışlar arasında bulunuyor. Bu çalışma, ayrılık sonrası davranışlarımız ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Çalışmanın sonuçlarından yola çıkarak belki de zorlu bir ayrılık sonrasında bireylerin ve eski partnerlerinin yaşayabileceği olumsuz deneyimleri önlemek adına ilk adımda neler yapılabileceğini düşünebiliriz.