Doğum kontrol hapları ile ilgili unutulmaması gereken iki önemli unsur bulunuyor. Birincisi, ağırlıklı olarak prezervatif kullanmak istemeyen çiftler tarafından tercih edilen bir yöntem olan doğum kontrol haplarının yalnızca gebelik önleyici bir görevi bulunuyor ve prezervatiflerin aksine cinsel yolla bulaşabilecek hastalıklara karşı hiçbir koruyuculukları yok. İkincisi ise hap kullanmak %100 bir koruma sağlamıyor. Yani doğum kontrol hapı kullanmanız, hamile kalmanız hiçbir şekilde mümkün değil anlamına gelmiyor. Bu noktada en iyi sonuç için ilacı reçetesinde önerildiği biçimde kullanmak gerekiyor.
Peki Doğum Kontrol Hapları Nasıl Çalışır?
Gebelik, yumurtlanan yumurtanın döllenerek rahim içi tabakasına yerleşmesi sonucunda gelişiyor. Hap kullanıldığında dışarıdan alınan hormonlar yumurtlamayı engelliyor ve bu nedenle de vücutta döllenmeye uygun yumurta bulunmadığı için gebelik gerçekleşmiyor. Doğum kontrol haplarının içinde bulunan hormonlar döllenmiş yumurtanın rahim duvarına yerleşmesini de engelleyerek rahim iç tabakasını döllenmiş yumurtanın yerleşmesine olanak olmayacak şekilde değiştiriyor. Tüm bu değişimlerin altında doğum kontrol hapının küçük bir oyunu yatıyor. Doğum kontrol hapları, vücudun sanki bir yumurta gelişimindeymiş gibi hissetmesine neden olarak yumurtayı geliştirecek hormonların üretimini durdurmuş oluyorlar. Vücut da yumurtanın geliştiğini zannettiğinden yeni bir yumurta geliştirmiyor. Vücutta gerçekleşen tüm bu değişikliklere rağmen doktorlar hapa başlanan ilk ayda ek bir koruma yöntemi kullanılmasını öneriyor. Yani hapın vaadettiği koruyucu etkinin genellikle ikinci aydan itibaren başladığını söyleyebiliriz.
Gebeliği önleyen bu haplar içerdikleri hormonlar nedeniyle çeşitli yan etkilere yol açabiliyor. Vücudun bu hormonal değişikliğe adapte olması 2-3 ay kadar sürüyor. Bu nedenle yan etkilerin çoğu genellikle 2-3 ay sonunda ortadan kalkıyor.
Doğum kontrol hapları öte yandan adet ağrısını da azaltabiliyor. Polikistik Over hastalığında yumurtalıkta küçük kistlerin bulunması durumunda kişiler tüylenme artışı, adet düzensizliği ve sivilce artışı gibi yan etkilerle karşılaşabiliyorlar. Doğum kontrol hapları içerdikleri hormonlardan dolayı Polikistik Over Sendromu olan kişilerde adet düzenleyici olarak kullanılabiliyor veya var olan hormon probleminin yol açtığı yukarıda belirtilmiş yan etkilerin düzenlenmesinde rol oynayabiliyorlar.
Öte yandan doğum kontrol hapları kişilerde bulantı, adet öncesinde görülene benzer bir şekilde memelerde gerginlik oluşması ve dokunmayla hassasiyetin sürekli hissedilmesi, ara kanama, adet olamama, libidoda azalma, migren tipi baş ağrıları ve duygusal değişiklikler gibi etkiler de gösterebiliyor. Ara kanama özellikle doğum kontrol haplarına başlanan ilk üç ay içerisinde sıklıkla görülüyor. Adet olamama durumu ise uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımlarının ardından görülebiliyor. Doğum kontrol haplarının içerisinde bulunan östrojen, özellikle ileri yaş kadınlarda ve sigara içen kişilerde damar içi kan pıhtılaşmasını tetikleyebiliyor. Genetik olarak kan pıhtılaşmasına yatkın olan kişilerde, sigara içenlerde ve ileri yaştaki kişilerde doğum kontrol haplarının kullanımında mutlaka bir uzmana danışılması gerekiyor.
Yapılan bir araştırmada kombine hap kullanıcılarının dışarıdan aldıkları östrojenden (ethinyl estradiol) nasıl etkilendikleri inceleniyor. Bu araştırmada kişilerin aldıkları ethinyl estradiol miktarı üzerinden ne derece kıskançlık eğilimleri olduğu ölçülüyor. Alınan ethinyl estradiol miktarının kişilerin kıskançlıkları üzerinden vermiş oldukları öz değerlendirmeleri etkilediği, vücutta dolaşan östrojen arttıkça kıskançlık eğilimlerinin de arttığı görülüyor. Kişilerin kıskançlık eğilimlerine etkisi olan diğer unsurların ise katılımcıların yaşları ve o anki modları olduğu söyleniyor. Yaşça büyük ve daha mutlu olan katılımcıların kıskançlık eğilimleri diğer katılımcılara kıyasla daha düşük çıkıyor. Kişilerin kıskançlık eğilimlerinde ilişki durumlarına bağlı bir unsur bulunmuyor.
Başka bir araştırmada ise doğum kontrol hapı kullanan kişilerin partner seçimlerine odaklanılıyor. Birçok çalışma, doğurgan dönemlerindeki kişilerin olası kısa süreli partnerlerde belirli fiziksel, psikolojik ve davranışsal özellikler aradıklarına işaret ediyor. Araştırmada katılımcılara kısa bir süreliğine bir kişiyle ilişkileneceklerini varsayarak bu kişide tercih ettikleri veya etmedikleri özellikleri düşünmeleri söyleniyor. Döngünün doğurgan dönemi göz önünde bulundurulduğunda, hap kullanmayan kişilerin kullanan kişilere kıyasla daha maskülen gözüken, düşünen ve davranan kişileri partner olarak tercih ettiği görülüyor. Bu da doğum kontrol yöntemi seçimimizin partner seçimi üzerinde bile etkili olabileceğini gösteriyor.
Kişilerin partner seçimlerinin evrimsel bir arka planı olduğundan önceki yazılarımızda söz etmiştik. Kadınların partner seçiminde partnerin kokusu büyük bir rol oynuyor. Kadınlar, erkeklerin kokularından majör histokompatibilite kompleksi (MHK) genlerine dair bilgilere ulaşabiliyor. Bu genin kişilerin bağışıklık sisteminde büyük bir etkisi olduğu söyleniyor. Kişiler, potansiyel çocuklarının sahip olabileceği bağışıklık havuzunu genişletmek için kendi bağışıklık genleri dışında genlere sahip partnerleri tercih ediyorlar. Öte yandan, doğum kontrol hapları kadınların koku üzerinden elde edebildikleri bu bilgiye erişimlerini kısıtlıyor. Bunun sonucunda doğum kontrol hapı kullanan kadınlar kendilerine benzer bağışıklık gen havuzuna sahip kişileri tercih edebiliyorlar.
İlişkisi içinde doğum kontrol hapı kullanmaya başlayan veya kullanmakta olduğu doğum kontrol hapını bırakan kadınların ilişkilerinde problem yaşayabilmeleri de ihtimal dahilinde olabiliyor. Benzer bağışıklık gen havuzuna sahip kişilerle ilişkilenen kadınların farklı bağışıklık gen havuzuna sahip kişilerle ilişkilenen kadınlara kıyasla cinsel anlamda daha az memnun oldukları ve aldatmaya daha meyilli oldukları bulunuyor. Örneğin, doğum kontrol hapı kullanan bir kadın, bağışıklık gen havuzu benzer bir erkekle ilişkiye başlamaya daha meyilli olabiliyor fakat tatmin edici bir cinsel doyum yaşamayabiliyor. İlişkisi sürecinde doğum kontrol hapını bırakması sonucunda, hormonal değişikliklere bağlı olarak bağışıklık gen havuzu kendisininkinden farklı olan erkeklere çekim duymaya başlayabiliyor. Bu nedenle bağışıklık genlerinin ilişkilerin ne derecede güçlü bir bağa sahip olduğu konusunda büyük bir etkisi olduğunu söyleyebiliriz.
Yine de diğer doğum kontrol yöntemleriyle kıyaslandığında, prezervatif gibi kullanımı yaygın fakat çoğu zaman partnerin keyfine kalabilen bir korunma yönteminin yanında hap kullanımı kadınlara kendi cinselliklerini sahiplenme, keşfetme ve gebelik gibi durumları kontrol edebilme imkanı veriyor. Bu sayede kadınlar, doğurgan yönlerini istedikleri şekilde tecrübe edebiliyor, istemiyorlarsa hiç tecrübe etmeyebiliyorlar.
Doğum kontrol hapı kullanımının size uygun olup olmadığını ya da sizin için en uygun doğum kontrol yönteminin ne olduğunu keşfetmek için https://findmymethod.org/tr/ sitesini ziyaret edebilirsiniz.
