Doğum Kontrolü Nedir?

Pelin Gömleksiz

Pelin Gömleksiz

Begüm Yılmaz

Begüm Yılmaz

Doğum Kontrolü Nedir?

Puberty - Edvard Munch

Puberty - Edvard Munch

Amerika’da yaşanan hamileliklerin yaklaşık %45’inin istenmeden meydana geldiği görülüyor. Genellikle etnik ya da ırksal azınlık olan bu kişiler, çoğunlukla 25 yaş altında ve düşük bir gelire sahip. Yapılan çalışmalar, cinsel yolla bulaşan hastalıklara sahip olma oranının, ergenlerde gün geçtikçe arttığını gösteriyor. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün 2018 yılında yayınladığı Nüfus ve Sağlık Araştırması raporuna göre, Türkiye’de 2018 yılından önceki 5 sene içerisinde yapılan doğumların %15’i istenmeyen gebeliklerden oluşuyor. Doğum kontrol yöntemlerine bakıldığında ise evli kadınların %97 oranla en çok bildikleri yöntemin doğum kontrol hapları, en çok kullanılan yöntemin ise geri çekilme olduğu görülüyor. Doğum kontrol yöntemleri, istenmeyen hamileliklerin önüne geçmek için kullanılıyor ve bu korumayı sağlamak için birçok farklı yöntem bulunuyor. 
relate-banner

  1. Spermin yumurtayla buluşmasını engellemek: Prezervatif, diyafram, servikal kapak ve gebelik önleyici süngerler bu kategoriye giriyor.
  2. Kadınların yumurta üretmesini engellemek: Doğum kontrol hapları, vajinal halka ve ertesi gün hapı gibi yöntemler bu kategoride bulunuyor.
  3. Rahme bir aparat yerleştirmek: Spiraller, kadın rahmine ufak bir operasyonla yerleştiriliyor ve uzun yıllar boyu vücutta tutulabiliyor.
  4. Vazektomi: Bu yöntemde, erkeğin testislerinden penisine giden tüpler bağlanıyor ve böylece spermlerin kadın vajinasına ulaşması engelleniyor. Vazektomide kısırlaştırmadan farklı olarak ameliyatla tüplerin tekrardan açılması mümkün oluyor.
  5. Kısırlaştırmak: Bireylerin üreme yolu kalıcı şekilde engelliyor.
Korunmadan cinsel ilişkiye girmenin aslında oldukça riskli bir durum olduğu biliniyor. Korunmasız cinsel ilişkiyle birlikte kişi, hamilelik ve cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma riskini almış oluyor. Tabii tüm bu durumlar beraberinde stresi de getiriyor. Birinin yüzüne bakarak cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olup olmadığını anlayamayacağımız için bu hastalıkları kapmamanın tek yolu korunmaktan geçiyor. Korunmasız cinsellik sonrası genital bölgelerinizde

  • idrar yaparken duyulan acı
  • kaşıntı
  • olağan dışı veya kokulu bir akıntı
  • yaralar
  • beklenmedik kanamalar oluyorsa kontrole gitmeyi düşünebilirsiniz. 
Korunmasız cinsel gebeliğin sonuçlarından biri olan istenmeyen gebeliğin, hem çocuğa hem anneye uzun ve kısa vadede belli etkileri olabiliyor. Planlanmamış gebelik, doğum öncesi ve sonrası depresyon ile ilişkilendiriliyor. Doğum sonrası yaşanan depresyonun arkasında, planlamadığı şekilde hamile kalan kadının hayatının birçok alanında istemediği değişiklikler yapmak durumunda kalmasının olduğu bulunuyor. İstenmeyen gebelik yaşayan kadınların büyük oranda yoksul ve bekar kadınlardan oluştuğu biliniyor. Gebeliği isteyip istememek, annenin tutumlarını ve davranışlarını etkileyebileceği için çocuğu da etkiliyor. Eğer gebelik planlanmış ise bebeğin daha uzun süre emzirildiği ve aşılarının daha düzenli yapıldığı biliniyor. Peki istenmeyen gebelikler bu denli yaygınken ve etkileri açıkken neden insanlar doğum kontrol yöntemlerini kullanmıyorlar?  

  • Doğum kontrol yöntemleri hakkında var olan inançlar, kişilerin doğum kontrol yöntemi kullanıp kullanmayacaklarında veya hangi yöntemi kullanacaklarında etkili olabiliyor. Örneğin; birçok kadın menstrüasyon döngüsünü bildiğinde ve doğru zamanda cinsel ilişkiye girdiğinde hamile kalmayacağını düşünebiliyor. Fakat döngüye göre cinsel ilişkiye girildiğinde de kişinin hala hamile kalma ihtimali bulunuyor. Bir araştırmaya göre, prezervatif kullanma konusunda kişilere engel oluşturan düşünceler prezervatifin seksin doğallığını ve kendiliğinden olmasını etkilemesi veya prezervatif taşımanın sanki her an biriyle seks yapacakmış izlenimi yaratması oluyor. Bunun yanı sıra cinsel hastalıklar konusunda kişiler daha önceden yaşam tarzını bildikleri veya tanıdıkları insanlarda herhangi bir hastalık olmayacağı yanılgısına kapılabiliyorlar. 
  • Kişinin kendi inançlarının yanı sıra partneriyle olan etkileşimi veya cinsellik esnasında içinde bulunduğu koşullar da doğum kontrol yöntemi kullanıp kullanmamasını etkileyebiliyor. Kişinin modu, alkol veya uyuşturucu kullanımı gibi durumlardan etkilenebiliyor ve alkol alındığında doğum kontrol yöntemi kullanmanın öncelik olmadığı görülüyor. Bunun yanı sıra kadınlar, eğer partnerleri korunma konusunda kendileri kadar istekli değilse veya partnerleriyle korunma yöntemi üzerine konuşmamışlarsa prezervatif kullanma ihtimallerinin daha düşük olduğunu belirtiyorlar. 
  • Bununla bağlantılı olarak cinsel davranışları üzerine görüşme yapılan kadınların birçoğu partnerleriyle prezervatif kullanımı üzerine uzlaşmakta sorun yaşadıklarını belirtiyorlar. Kadınların bir kısmı, güvenli cinsel ilişki taleplerini dile getirmek konusunda zorlanmadıklarını belirtirken birçok kadın ise bu konu üzerine uzlaşmanın oldukça problemli olduğunu belirtiyor. 
  • Doğum kontrol yöntemleri veya korunmasız seksin sonuçları üzerine partnerle iletişim kurmak kadar profesyonellerle iletişim kurmak da zor olabiliyor. Türkiye’de hala birçok kadın jinekoloğa gittiğinde cinsel hayatının olup olmadığını anlamak isteyen doktorun sorduğu “Evli misin bekar mı?” sorusuyla karşılaşıyor. Özellikle genç kadınların doktorlarıyla doğum kontrol hapı kullanmak hakkında konuşmayı rahatsız edici ve utanç verici buldukları görülüyor. Aslında cinsel hayatları başladığı için vajinal muayeneye girebilecek bireyler, hastane raporunda vajinal ultrasonun görünmesinden çekindikleri için çok daha bilgilendirici olabilecek bu yöntemi kullanamıyor. Birçok kadın “ya ailem öğrenirse” endişesi taşıyor.
  • Doğum kontrol yöntemi kullanmayı psikolojik açıdan ele alan bir araştırma, genç kadınlarda depresif semptomlar göstermenin doğum kontrol yöntemi kullanmama, yöntemleri tutarsız veya yanlış bir şekilde kullanma veya daha önce kullanmaya başlayıp bırakma ile ilişkisi olduğunu belirtiyor. Fakat bu konuda tutarlı sonuçlar bulunabilmesi için araştırmaların devam etmesi gerekiyor. 
Cinsel sağlık pratikleri, kişilerin partnerleriyle kurdukları ilişkide oldukça önemli bir yer tutuyor. Kişiler, cinsel sağlık pratiklerini düzgün bir şekilde uyguladıkları takdirde sağlıklarını tehlikeye atmadan güvenli bir şekilde seks yapabiliyorlar. Cinsel sağlık pratikleri, doğum kontrolü hakkında bilgi sahibi olup kişinin kendisine en uygun yöntemi keşfetmesiyle sağlanıyor.

Kişinin hangi doğum kontrol yöntemini seçeceği sağlığı, cinsel aktivite sıklığı, partner sayısı ve gelecekte biyolojik çocuk sahibi olmayı isteyip istememesi gibi birçok faktörden etkileniyor. Bu nedenle her bir bireyin kendine uygun bir ya da birden fazla yöntemi olabileceğini ve bir kişinin kullandığı yöntemin başka bir kişiye uymayabileceğini belirtmekte fayda görüyoruz. Hangi doğum kontrol yönteminin sizin için daha uygun olduğuna karar vermek ve bu yöntemlerin ne gibi artı ya da eksileri olduğunu öğrenmek için https://findmymethod.org/tr/ sitesini ziyaret edebilirsiniz. Doğum kontrol yöntemleri hakkında yazmaya devam edeceğiz, takipte kalın!

[1] Finer, L. B., & Zolna, M. R. (2016). Declines in unintended pregnancy in the United States, 2008-2011. New England Journal of Medicine, 374(9), 843-852.
[2] Health Protection Agency. (HPA) (2010). STI Annual data tables. Retrieved from http://www.hpa.org.uk/Topics/InfectiousDiseases/InfectionsAZ/STIs/STIsAnnualData/
[3] Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.(2019). 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TUBİTAK, Ankara, Türkiye.
[4] U.S. National Library of Medicine. (2021, June 2). Birth Control | Contraception | Contraceptives. MedlinePlus. Retrieved from https://medlineplus.gov/birthcontrol.html 
[5] The National Health Service. (2018). When sex goes wrong. Retrieved from https://www.nhs.uk/live-well/sexual-health/when-sex-goes-wrong/ 
[6] Bahk, J., Yun, S. C., Kim, Y. M., & Khang, Y. H. (2015). Impact of unintended pregnancy on maternal mental health: a causal analysis using follow up data of the Panel Study on Korean Children (PSKC). BMC pregnancy and childbirth, 15(1), 1-12.
[7] Steinberg, J. R., & Rubin, L. R. (2014). Psychological Aspects of Contraception, Unintended Pregnancy, and Abortion. Policy Insights from the Behavioral and Brain Sciences, 1(1), 239-247. 
[8] Ogden, J. (2005). The psychology of contraception. Women's Health Medicine, 2(5), 31-32. 

Benzer yazılar

Munch - Seated Male Nude in the Forest

Partnerler Arasındaki Cinsel İstek Farklılığı İlişkinin Sonu mu?

Partnerlerin cinsel istek seviyeleri farklı olursa bu durum ayrılıkla sonlanmak zorunda mı? Yoksa bir çözüm yolu bulunabilir mi? Cevapları yazımızda!
Ron Hicks, 1965

İlişkide Sadakatsizlik Yaşanması

Romantik ilişkilerin sonunu getiren en temel sebeplerden biri olan sadakatsizlik nasıl gerçekleşir? Herhangi biri aldatılmaktan sorumlu olabilir mi?

Cinsellik Nasıl Planlanmalı?

Cinselliği nasıl planlayabiliriz? Cinselliğin planlanması zannettiğimiz gibi cinselliğin spontaneliğini bozan bir durum olmayabilir mi?
Joseph Lorusso - Cafe Kiss

Libido Nedir ve Romantik İlişkileri Nasıl Etkiler?

Cinsellikle ilişkimizi yakından etkileyen libidoyu nasıl tanımlıyoruz? Cinsel isteğe ve bu isteğin ilişkilerimizdeki yerine odaklanıyoruz.

Cinsellik Neden Planlanmalı?

İki taraf da cinselliğin devam etmesine istekliyse işlerin şansa bırakılmaması ve cinselliğin planlanması ilişki kalitesinin devamlılığı açısından alınabilecek olumlu bir aksiyon oluyor.
Two On A Bridge - Igor Krapar Shcherbakov (2021)

Aşk İksiri: Feromon

Tanıştığınız andan itibaren birine ilgi duydunuz fakat nedenini anlamakta güçlük mü çekiyorsunuz? Bazı kişilere ise ilk andan beri arkadaş gözüyle mi bakıyorsunuz?

Partnerle Seks Hakkında Konuşmak Cinsel Tatmini Artırıyor!

Partnerinizle cinsellik hakkında konuşmak istiyor ama nasıl yapabileceğinizi bilmiyorsanız bu yazımız tam size göre!
Just Throw The Ball - Corinne Hartley

Evcil Hayvanların DEHB Olan Çocuklara Faydaları

Evcil hayvanlar çocuklar için harika birer yakın arkadaş olabiliyor. Bu arkadaşlık DEHB’li çocuklara birçok açıdan iyi geliyor.
Ruby Red - Igor Moritz

Seks Sonrası Melankoli

Partnerinizle çok güzel bir yakınlaşma yaşadınız, seks bitti ancak yerini bir hüzün aldı. Peki nedir bu seks sonrası yaşanan hüznün sebebi?
Rupert, Lydienne, Rebeca - Ewing Paddock

Toksik Ebeveynlik

Ebeveynlerimizle kurduğumuz ilişkiler kimi zaman olumlu kimi zaman zorlayıcı olabiliyor. Peki kurduğumuz bu ilişki aslında toksikse?

footer