Seanslarda hiç konuşmamak, çok konuşmak, günlük olaylardan bahsedip geçmişe dönmekte güçlük çekmek, deneyimlerini anlamlandırmak veya bir yere varamadığını hissetmek… Terapi odası deneyimlerimiz; terapistin yaklaşımı, ne sıklıkla ve motivasyonla terapiye gittiğimiz, farkındalık seviyemiz veya kendimizi anlamaya yönelik gösterdiğimiz çaba gibi birçok faktörden etkilenebilir. Terapi deneyimlerinin birçok faktörden etkilenebilir ve son derece kişiye özgü olması terapi sürecinin bize iyi gelip gelmediğini anlamak konusunda zorlanmamıza sebep olabilir.
Terapiye gitmenin bize iyi geldiğini, deyim yerindeyse bir “işe” yaradığını nasıl anlayabiliriz? Tecrübelerimizde çeşitlilik yaratması muhtemel tüm faktörlerin yanı sıra, terapi sürecinin iyi gittiğini gösteren işaretler nelerdir?
- Eğer terapiye kaygınızın çok yoğun olması gibi belli bir sorun yaşadığınız için başladıysanız ilk olarak bu rahatsızlıkla ilgili semptomların ne durumda olduğunu değerlendirebilirsiniz. Örneğin, terapiye devam ettikçe semptomlarınız azalmaya başlayabilir ve kaygı seviyenizde düşüş olduğunu fark edebilirsiniz. Geceleri daha iyi uyumaya veya daha dengeli ve düzenli bir şekilde beslenmeye başlamış olabilirsiniz. Bu değişikliklerin her zaman olumlu ve sabit bir şekilde devam etmeyebileceğini akılda bulundurmakta fayda var. Kimi zaman bir öncekinden daha kötü günler veya haftalar geçirebilirsiniz ancak yaşadığınız iniş çıkışlar her zaman terapi sürecinin sizin için kötü gittiğini göstermiyor olabilir. Bu noktada günlük değişimlere odaklanmak yerine genel durumunuzu ve eğilimlerinizi değerlendirmek, terapinin size nasıl geldiğini anlamanız konusunda daha anlamlı yorumlar yapmanıza yardımcı olabilir.
- Terapinin etkili olduğunu gösteren bir diğer işaret davranışlarda meydana gelen değişikliklerdir. Örneğin, yoğun düzeyde depresif eğilimleri olduğu için terapiye başlamış biri, terapi sürecinde belli davranışsal değişiklikler gösterebilir. Yataktan çıkma ve sosyalleşme gücü bulmak, depresif eğilimlerin şiddetine bağlı olarak duş almak, yemek yemek, kıyafetlerini değiştirmek gibi günlük aktiviteleri yerine getirebilecek gücü kendinde bulmak gibi davranışsal değişiklikler terapi sürecinin iyi ilerlediğini gösteren güçlü işaretler olabilir. Bu tarz davranışsal değişikliklere ulaşmak kolay olmayabilir fakat aşamalı da olsa hayatında bazı değişiklikler olduğunu fark etmek terapinin başarılı bir şekilde ilerlediğini gösterebilir.
- Terapinin etkili olduğunu gösteren bir diğer işaret, kişinin kendisine dair farkındalığının ve içgörüsünün artmaya başlamasıdır. İçgörü kazanmaya başladığını anlamak, davranışsal değişiklikleri veya semptomlarının azaldığını fark etmek kadar kolay olmayabilir. Örneğin, başlangıçta terapiye “Daha iyi uyumak istiyorum.” gibi uykusuzluğunuzdan şikayet ederek gitmiş olabilirsiniz ancak zamanla terapide uyku sorunlarınızın aslında yaşadığınız travmatik bir deneyimle ve onunla ilgili gördüğünüz rüyalarla ilişkili olduğunu fark edebilirsiniz. Terapi sürecinde kendini, duygularını ve davranışlarını daha iyi anlamaya başlamak terapinin başarılı bir şekilde ilerlediğini gösteren işaretler arasında olabilir.
- Kimi terapi yaklaşımlarında terapiden alınan verimi artırmak amacıyla çalışma kağıtları kullanılabilir ve danışan seansa not tutarak veya çizelgeler doldurarak gelebilir. Bu tarz bir yaklaşımla devam eden terapi sürecinde, kişinin terapistin yönlendirmesiyle kullandığı araç gereçleri kendi kendine kullanmaya başlaması ve onları günlük hayatına uygulayabilmesi bir başarı göstergesi olabilir.
- Terapinin etkinliğinden emin olmanın yollarından biri de duygularla kurulan ilişkiye bakmak olabilir. Sanılanın aksine terapinin nihai amacı, danışanı mutlu kılmak ve karşısına çıkan olaylarda üzülmemesini sağlamak değildir. Terapi sürecinde danışan genellikle kaçındığı insanlar, duygular ve konular üzerine zamanla kendisini konuşurken bulur, nelerden neden kaçındığını keşfetme yoluna girer. Belki de uzun bir süre boyunca üstü örtülmüş ve görmezden gelinmiş birçok şeyle yüzleşmek başlangıçta zorlu duygular uyandırabilir ancak daha iyi hissetmeden önce kimi zaman daha kötü hissedilen bir yoldan geçmek gerekebilir.
- Terapinin iyi gittiğini anlamanın basit yollarından biri de eskisi kadar sık bir şekilde terapiye gitme ihtiyacı duymuyor olmak. Eğer sık sık ve düzenli bir şekilde görülme ihtiyacı hissetmiyorsanız ve problemlerinizle eskisine kıyasla daha iyi baş edebildiğinizi düşünmeye başladıysanız terapide iyi bir ilerleme katetmiş olabilirsiniz. Elbette bu noktaya gelmenin uzun zaman alabileceğini ve bunun oldukça doğal olduğunu unutmamakta fayda var.