Günlük ilişkilerimizde birbirimizi anlayıp buna göre tepki vermek önemli bir rol oynuyor. Topluluklar halinde yaşadığımız ve günlük hayatta birçok insanla iletişime geçtiğimiz için de empati kavramı sıklıkla karşımıza çıkıyor. Empati; algılamak, bağlantı kurmak, hissetmek ve bilmek gibi birçok anlamda kullanılıyor. Empati kavramı, hem bilişsel hem de duygusal unsurlardan oluşuyor. Empatinin duygusal unsuru, karşıdaki kişinin duygu durumunu algılayıp ve geçici bir süre için o duygu durumunda hissetmek anlamına geliyor. Empatinin bilişsel unsuru ise karşıdaki kişinin bulunduğu rolü veya o kişinin bakış açısını üstlenme anlamına geliyor. Bu iki unsur sağlandığında ise ilişkilerde mutluluğa ulaşmak kolaylaşıyor ve ilişkiler daha uzun ömürlü oluyor.


Romantik ilişkilerimizde de günün çoğunda ikili iletişimde olduğumuzu göz önünde bulundurursak bu ilişkilerde duygusal desteğin en büyük unsurlarından birinin empati olduğunu söyleyebiliriz. İlişkideki partnerler birbirlerine duydukları empatiyi fiziksel bir şekilde de gösterebiliyor. Örnek olarak, partnerlerin kalp atış hızları ve hatta deri iletkenlikleri bile eş zamanlı olarak gerçekleşebiliyor. Gösterilen empati kadar partnerlerin onlara gösterildiğini düşündüğü empati seviyesi ve anlaşılıyor hissetmek de duygusal desteği büyük ölçüde artırıyor. Romantik ilişkilerde, partnerlerin birbirlerine gösterdikleri ve onlara gösterilen empatinin algılanması ne kadar fazlaysa ilişki memnuniyeti de o kadar artıyor.

Algılanan empati, tam olarak kişinin karşısındaki tarafından ne kadar algılandığı anlamına geliyor. Danışan veya kişi odaklı teoride de bahsedildiği üzere, kendine empati gösterildiğini düşünmek veya anlaşıldığını hissetmek hem psikolojik iyi hal açısından hem de ilişki memnuniyeti açısından faydalı oluyor. Kişinin kendisini anlaşılıyor hissetmesi, kendi duygu durumunun farkında olmasına da yardımcı oluyor. Kişinin tam olarak kendisini keşfedip fark etmesi ve daha tatmin edici bir hayat yaşaması için duygularının farkında olması önemli rol oynuyor. Tatmin edici bir hayata sahip olan kişiler de empati sayesinde daha tatmin edici ilişkiler yaşıyorlar. Bunun yanı sıra, gerçek empati ise kişiyi partnerinin veya karşıdaki kişinin ne kadar anladığı anlamına geliyor. Gerçek empati, algılanan empatiden farklı olabiliyor. Örnek olarak, partnerlerden biri tartışma esnasında kendisinin kesinlikle anlaşılmadığıni ve neler hissettiğinin fark edilmediğini düşünürken partneri bunları anlıyor fakat buna göre davranmıyor olabilir. Hem algılanan hem gerçek empatinin ilişki ve evlilik memnuniyetine etkisi olsa da algılanan empatinin etkisi biraz daha fazla rol oynuyor. Bunun nedeni, partnerlerin anlaşıldıklarını hissetmeleri sonucunda bulundukları ilişkide daha güvende ve rahat hissediyor olmaları. Partnerlerden biri ne kadar anlaşılıyor hissediyorsa bunun sonucundaki davranışları diğer partnerin de anlaşılıyor hissetmesinde pozitif bir rol oynuyor.

Empati, hem algılanan hem de gerçek şekliyle; kadınlarda ve erkeklerde ilişki memnuniyeti açısından farklılık gösteriyor. Kadınlarla erkekler, gerçek empati konusunda neredeyse eşit seviyede olsalar da erkekler iletişimde empatinin etkisini kadınlardan daha az gösteriyorlar. Bu da erkeklerin, kadınlara anlaşıldıklarını hissettirmekte daha çok sorun yaşamasına neden oluyor. Erkeklerin gösterdikleri gerçek empati ve kadınların ilişki memnuniyeti arasındaki ilişkide kadınların algılanan empatileri arabulucu olarak rol oynuyor. Kadınların hem gerçek empatileri hem de erkekler tarafından algılanan empatileri, erkeklerin ilişki memnuniyetinde rol oynuyor.

Kişiler doğdukları andan itibaren empatinin etkilerini görmeye başlıyorlar. Bağlanma teorisine göre, bakım verenin davranışları, kişinin empati kavramının oluşmasında önemli bir rol oynuyor. Güvenli bağlanan çocukların empati şekillerinin empati konusundaki kaygıları ve karşıdaki kişinin bakış açısını anlamaları ile pozitif bir şekilde bağlantılı olduğu bulunuyor. Kaygılı bağlanan çocuklarda ise empati, karşıdaki kişinin bakış açısını anlamayla negatif ve kişisel stresle de pozitif yönde değişiyor. Bunun anlamı, kaygılı bağlanan bireyler, ilişkilerinde empati kurmakta zorlanırken anlaşılmadıklarını hissediyorlar veya empati kuramadıkları için ilişkilerinin kötü gittiğini düşünüp strese girebiliyorlar. Kaçıngan bağlanan kişiler ise empati kurmaktan kaçınıp duygularını göstermekten de çekiniyorlar. Kısacası, güvenli bağlanan kişiler uyumsal empatiye sahipken, güvensiz yani kaygılı ya da kaçıngan bağlanan kişiler uyumsuz empatiye sahip oluyorlar.

Empati kurmanın ilişkilere etkisinin bu denli fazla olmasının önemli bir sebebi de affetme üzerinde oynadığı rol oluyor. Söz konusu affetme olduğunda bağlanma stillerinin de etkisinin büyük olduğunu görülüyor. Kişi, partnerinin ne yaşadığını ve ne hissettiğini ne kadar iyi anlarsa onu o kadar rahat affedebiliyor. Affetmedeki farklılıkların bir sebebinin de kişinin kendisi ve başkalarına dair beklenti ve inançları olduğu bulunuyor. Başka bir deyişle, kişinin partneri ile ilgili beklentileri ve inançları hem empati gösterme konusunda hem de buna bağlı olarak o kişiyi affetmesi üzerinde büyük rol oynuyor.