Birine karşı fiziksel bir çekim hissetmek bizi ona yaklaşmaya iten en önemli etkenlerden biri. Bu durum aynı zamanda o kişiyle bir bağ kurmamızın da öncül adımlarından biri olması açısından önem taşıyor. Araştırmalara göre, evrensel fiziksel çekicilik kriterlerinin yanı sıra, kişisel beğenilerimiz de bilinçli seçimlerimizin eseri değil ve büyük ölçüde bizi yetiştiren kişilere göre şekilleniyor. Örneğin, ebeveynlerimizinkine benzer göz ve saç rengine sahip partnerler seçmeye meyilli oluyoruz. Bizi yetiştiren kişilere benzer etnik kökene sahip insanlar bize daha çekici geliyor. Heteroseksüel kadınlarla yapılmış bir araştırmaya göre, kadınların çekici buldukları vücut tüylülük oranının dahi babalarınınkiyle uyumlu olduğu ortaya çıkıyor. Bunun yanı sıra, ebeveynleri daha ileri yaşta çocuk sahibi olan bireyler yetişkinliklerinde daha yaşlı insanları çekici buluyor. Üstelik karakter olarak da ebeveynlerimize benzer insanlardan hoşlanmaya daha yatkın oluyoruz. Aynı şekilde, davranış modelleri açısından da ebeveynlerimize benzeyen insanları tercih edebiliyoruz. Örneğin, küçük yaşta sigara içen ebeveyne sahip insanlar ileri dönemde sigara içen insanları çekici bulmaya eğilimli oluyorlar. Üstelik kendilerinin sigara içme alışkanlıklarının bu konu ile bir ilgisi bulunmuyor.
Zihnimizde ilişkilenmeye dair çoğu imgelem ilk olarak bizi yetiştiren insanlar üzerinden oluştuğu için bağ kurmaya meyilli olduğumuz insanların kişiliklerinin ebeveynlerimize benzemesi beklenen bir durum. Kurduğumuz ilk bağ, ilk yakın ilişkimiz ve ilk iletişimimiz bizi yetiştiren kişilerleydi. İlk aşkımızın zihnimizinde belli kalıplar oluşturma gücünden bahsetmişken bizi yetiştiren insanların zihnimizdeki tasvirleri ve kodları yaratmış olması reddedilemez hale geliyor. Bu bulgu birçok araştırmayla da destekleniyor. Ebeveynimize karakter olarak benzer biri hayatımıza girdiğinde ebeveynimizin zihinsel temsili aktive oluyor ve bunu istemsizce yeni tanıştığımız kişiye aktarıyoruz. Öte yandan örtük bellek denen bilinçdışı kaydettiğimiz anılar da duygu merkezini harekete geçirebiliyor. Yani sevgi duygusunu deneyimlemeyi öğrenirken ebeveynimizin davranış ve özelliklerini bu durumla eşleştirdiğimiz için benzer durumlara maruz kaldığımızda belleğimiz duygularımızı da yüzeye çıkarıyor. Böylece önceden ebeveynlerimizle kurduğumuz bağ, potansiyel bir partner ile etkileşimde bulunmamızı ve bağ kurmamızı kolaylaştırıyor.
Bizi yetiştirenler gibi davranan insanlarla beraber olma eğiliminin bir sebebi de bizimle aynı bağlanma stiline sahip kişilerle beraber olmayı tercih etmemiz. Bağlanma türlerimiz erken çocuklukta bizimle ilgilenen kişiyle deneyimlerimize dayandığı için ileride de bağ kurarken öğrendiğimiz modele cevap verilmesini bekliyoruz. Bu sebeple aynı şekilde bağlanan insanlarla beraber olmaya yatkın olmanın yanı sıra ideal partnerimizi hayal ederken bile böyle seçenekler bize daha çekici geliyor. Örneğin annesini soğuk ve dengesiz tanımlayan biri ilişkisel anksiyeteye sahip biriyle beraber olmaya daha yatkın oluyor. Başka bir araştırmaya göre de katılımcılar güvenli bağ kurabilen kişilerle eşleşmeye daha istekli olsalar dahi kendi bağlanma stillerine sahip insanlara karşı daha yoğun romantik duygular besliyorlar. Partner tercihleri üzerine yapılan araştırmaların yanında, var olan ilişkiler üzerine yapılan uzun vadeli araştırmalar da aynı sonucu ortaya koyuyor. Örneğin erken çocukluk döneminde anneleriyle güvenli bağ kuran çocukların 20 yaşına geldiklerinde partnerleriyle kurdukları ilişkiler incelendiğinde bu kişilerin güvenli bir bağ kurmuş olma ihtimallerinin çok daha yüksek olduğu gözlemleniyor.
Ebeveynlerimize benzeyen insanları neden daha çekici buluyoruz sorusunun bir başka cevabı da aşinalık kavramı ile ilgili. Hepimiz bilinç düzeyinde aşina olduğumuz insanları, objeleri ve durumları tercih ediyoruz. Aşina olduğumuz insanlara daha kolay güveniyoruz çünkü zaman içerisinde onların bir tehdit oluşturmadığını öğrenmiş oluyoruz. Aşinalığın çekimi artırmasının bir başka sebebinin "algısal akıcılık" olduğu düşünülüyor. Sık maruz kaldığımız uyaranların daha kolay algılanabilmesi ve zihnimize işlenmesi, onları daha tercih edilir kılıyor. Bu durum yanlışlıkla beğenilebilirlik olarak değerlendiriliyor. Sonuçta ebeveynimizi andıran biri için süreçler çok daha akıcı ilerliyor ve ilişkiye veya bağ kurmaya giden yollar çok daha kolay açılıyor.
Erken çocukluk deneyimlerimizin fiziksel olarak çekici bulduğumuz kriterler üzerindeki etkisinin bir başka açıklaması ise cinsel basımlama (sexual imprinting) olgusu. Buna göre, insanların ve hayvanların partner tercihleri erken çocukluktaki hassas dönemde edindikleri sosyal deneyimlerin etkisiyle oluşuyor. Hayvanlarda da sıklıkla gözlemlenen bu olguyu ilk ortaya çıkaran araştırmacılardan biri olan Lorenz, insanlar tarafından yetiştirilen kazların cinsel olgunluğa eriştikleri zaman diğer kazlar yerine insanlara kur yaptıklarını buluyor. Daha yeni araştırmalar da keçilerden bıldırcınlara birçok hayvan türünün yetişkinliklerinde kendi türleri yerine onları büyüten farklı türden hayvanlara kur yaptığını kanıtlıyor.
Cinsel basımlama olgusu aslında partner tercihlerimizi kimleri tercih etmeyeceğimizi belirlemesi açısından etkiliyor. Westermarck etkisi olarak da adlandırılan ters cinsel basımlama, bireylerin çocukken yakın fiziksel temasta yaşadığı diğer bireylere karşı çekim hissetmemesine yol açıyor. Yani cinsel basımlama hangi özellikleri seçeceğimizi belirlerken ters cinsel basımlama kimleri seçmeyeceğimizi etkiliyor. Bu evrimsel mekanizma sayesinde ensest ilişki ve hastalıkların sonraki jenerasyonlara aktarılması engelleniyor. Bu optimal mekanizmanın işleyişi sayesinde ebeveynlerimize benzeyen ama onlarınki ile birebir aynı olmayan yüzler en beğendiklerimiz oluyor.
Tüm bu araştırmaları değerlendirdiğimizde ebeveynlerimizin karakteristik özelliklerini partnerlerimizde ne kadar çok aradığımız gerçeğiyle karşı karşıya kalıyoruz. Bu noktada, ebeveynlerimizin çok da sevmediğimiz özelliklerini reddetmek veya hayatımıza onlara benzer birini sokmak ile ilgili karamsarlığa girmek yerine o özelliğin olumlu olarak nasıl var olabileceğini bulabilmemiz önemli. Çünkü aynı duygu ebeveynimizle ilgili olumsuz olarak kodladığımız bir şey iken partnerimizin çok sevdiğimiz bir özelliği olabilir. Sonuçta karakter özellikleri aslında bizim onları nasıl ürettiğimiz ve değerlendirdiğimizle anlam kazanıyor. Bir tavrı iyi veya kötü olarak etiketlemek yerine, bu tavrın başka birinde ve başka bir bağlamda nasıl işlevsel ve olumlu bir özelliğe dönüştüğünü aramak faydalı olabilir.
