Bilinçli farkındalığı artırmak için çok sayıda farklı yöntem kullanılıyor. Bu yöntemlerden en yaygın olanlar ise yoga ve meditasyon. Birçok araştırma, düzenli olarak meditasyon yapan kişilerin bulundukları anın detaylarını daha çok fark ettiklerini ve dikkatlerini rahatlıkla belli bir noktaya çevirebildiklerini söylüyor. Örneğin, farkındalığı yüksek olan kişiler bir resmi incelerken en ince ayrıntılarını dahi görebiliyorlar. Aynı şekilde, birisiyle sohbet ederken tüm dikkatlerini o sohbete daha kolay verebiliyorlar. Akıllarına gelen diğer düşünceleri -o akşam ne yiyecekleri gibi- kolaylıkla susturabiliyorlar. Öyle ki düzenli meditasyon yapmış ileri yaştaki insanların dikkat kapasitelerinin, düzenli meditasyon yapmayan daha genç yaştaki insanlarla neredeyse aynı olduğu bulunuyor. Fakat farkındalığın etkileri kişinin kendisiyle sınırlı değil. Farkındalık, aynı zamanda kişinin ilişkilerini de etkiliyor. Bu yazımızda farkındalığın romantik ilişkilere faydalarından bahsediyoruz.
Bilinçli farkındalığın en büyük yararlarından biri empati yapma becerisini artırması. Empati, kişinin davranışları ardındaki motivasyonunu anlayabilme kapasitesi olarak tanımlanıyor. Nefes egzersizleri ve vücudu tarama meditasyonu gibi çeşitli meditasyon ve yoga pozları, kişinin bulunduğu anda neler hissettiğine ve düşündüğüne odaklanmasını sağlıyor. Böylece kişi her bir duyguyu ve düşünceyi daha ayrıntılı bir şekilde tanımaya başlıyor. Örneğin; çeşitli sebeplerden dolayı stresli olan birisi, duygularını ve düşüncelerini tam olarak anlamayabiliyor. Fakat meditasyon yaptığında "şu an neden stresliyim?" sorusuyla stresinin kaynağını sorgulayarak bu durumun hangi düşüncelere ve duygulara sebep olduğunu da kendine sorabiliyor. "şu an değersiz hissetmemin sebebi içinde bulunduğum stresli durum." gibi açıklamalarla davranışının kaynağına ulaşabiliyor. Kısacası meditasyon, kişinin duygularını daha iyi anlamasını ve duygu repertuarının genişlemesini sağlıyor. Bu durum romantik ilişkiler için de geçerli çünkü deneyimlediğimiz duygu ve düşünceleri tanımlamak, partnerimizin ne hissettiğini kendi duygularımızdan bağımsız olarak görebilmemizi kolaylaştırıyor. Bu yetenek özellikle kriz anlarında oldukça etkili bir problem çözme yöntemine dönüşüyor. Böyle zamanlarda kişi, davranışlarının sebeplerini bildiği için duygularına yenik düşmüyor ve kontrolünü kaybetmiyor. İçerisinde bulunduğu durum üzerine etraflıca düşünebiliyor ve bunu objektif bir şekilde yapabiliyor. Tüm bunlara bağlı olarak empati yeteneği sayesinde partnerinin ne hissettiğini ve düşündüğünü daha iyi anlayabiliyor.
Bilinçli farkındalığın ikinci yararı ise ani ve aşırı tepkileri kontrol etmeyi kolaylaştırıyor olması. Hepimiz belirli olaylar karşısında ani ve aşırı tepkiler vermeye meyilli olabiliyoruz. Bu tepkilerimizin sebebi bazen kendimizi koruma güdüsü iken bazen de öfkemize yenik düşmek oluyor. Sonrasındaysa pişmanlık duygusuyla karşı karşıya kalabiliyoruz. İşte böyle anlarda farkındalığa sahip olmak "keşke" diyeceğimiz anların azalmasını sağlayabiliyor çünkü farkındalık kişinin kendi zayıf noktalarını görmesine de yardımcı olabiliyor. Kişinin ani tepkileri azalıyor çünkü kişi kendi zayıf noktalarını tanımış ve onlarla barışmış oluyor. Aynı zamanda, aşırı tepki gösterdiği zaman pişmanlık duygusuyla daha az karşılaşıyor çünkü herkes gibi kendinin de zayıf noktaları olabileceğinin farkına varıyor. Meditasyon ve egzersizler ile kendisini bir bütün olarak seviyor, yaşadığı olumsuz durumlara rağmen kendisine şefkatle yaklaşabiliyor.
Bilinçli farkındalığın yararları elbette sadece kriz anlarıyla sınırlı değil. Farkındalığın partnerlerin cinsel hayatlarına da birçok faydası bulunuyor. Bunlardan en önemlisi cinsel işlevsellik, yani kişinin istediği zamanlarda cinsel hayatından memnun ve tatmin olabilmesi. Bu konuyu araştıran çok sayıda çalışma mevcut ve çalışmaların ortak bir sonucu olarak bilinçli farkındalığın kişilerin cinsel tatminini olumlu yönde etkilediği bulunuyor. Bilinçli farkındalık sayesinde partnerler cinsel isteklerini rahatça ifade edebiliyorlar. Cinsel ilişki sırasında vücutlarındaki, orgazma yaklaşmak gibi, değişiklikleri daha kolay fark edebiliyorlar. Aynı zamanda, kazandıkları empati yeteneği ile yargılanmayacaklarını düşünüyor ve cinselliği dışa vurmaya daha yatkın oluyorlar.
Bilinçli farkındalığın değineceğimiz son yararı, kişileri özgür ve güvende hissettiriyor oluşu. Kişi kendini güvende hissettikçe ilişkideki kaçıngan ve kaygılı davranışları azalıyor. Örneğin, kaygı seviyesi düştüğü için sesli bir şekilde "Seni seviyorum." diyebiliyor. Daha önce üzerine hiç konuşmadığı şeyleri anlatarak içini açabiliyor. Bu konuşmaları rahatça gerçekleştiriyor çünkü partnerinin kendisini değiştireceği yönünde bir kaygı hissetmiyor. Aynı şekilde, kaçınganlığı azaldığı için kriz anlarında iletişim kurarken duvar örmüyor. Duvar örmek, mahşerin dört atlısı dediğimiz ilişki hatalarından biri ve karşıdaki insanı dinlememek ve iletişim kurmamayı tercih etmek olarak tanımlanıyor. Farkındalık geliştirebilen biri, yaşanan krizde kendini kapatıp karşı tarafı dinlememekten ziyade durum üzerine düşünmeyi tercih ediyor. Sonuç olarak güvenli bağlanma stili ile bağdaşan davranışlar sergilemeye ve ilişkisini güvenli bir liman olarak görmeye başlıyor. Bunlara ek olarak hissettiği güven duygusuyla kişi kendisini ve partnerini koşulsuz bir şekilde kabul ediyor. Bu koşulsuz kabullenme ile her iki tarafın ilişkideki özgürlüğü artıyor. Partnerler kendilerini rahatça ve korkmadan ifade ediyorlar. İlişkide özgür ve güvende hissetmek, partnerlerin daha da yakınlaşmasını sağlıyor.
Özetleyecek olursak, bilinçli farkındalık egzersizlerinin kişiye birçok yararı bulunuyor. Bu yazımızda farkındalığın romantik ilişkilere faydalarına değindik. Farkındalığın empati yeteneğimizi artırdığından, aşırı ve ani tepkilerimizi kontrol edebilmemizi sağladığından, cinsel tatminimizi artırdığından, kendimizi özgür ve güvende hissetmemizi sağladığından bahsettik. Dilerseniz bilinçli farkındalığın ebeveyn-çocuk ilişkilerine faydalarından bahsettiğimiz yazıyı da okuyabilirsiniz.
