Arkadaşlıklarımız Neden ve Nasıl Biter?

İdil Salih

İdil Salih

Arkadaşlıklarımız Neden ve Nasıl Biter?

The Death of Julius Caesar - Vincenzo Camuccini

The Death of Julius Caesar - Vincenzo Camuccini

Arkadaşlarımızla kurduğumuz ilişkiler ailemizden sonra hayatta kurduğumuz ilk özel bağları oluşturuyor. Arkadaşlarımız, aile bireylerimize kıyasla tamamen kendi isteğimizle hayatımıza aldığımız kişilerden oluşuyor ve hayatımızda çok önemli bir yere sahip oluyorlar. "Arkadaşlar Zamanla Nasıl Değişiyor?" ve "Ergenlik Döneminde Arkadaşlık" başlıklı yazılarımızda çocukluk ve ergenlik döneminde kurulan arkadaşlıkların işlevini ve bu işlevin zamanla nasıl değiştiğini ayrıntılı bir şekilde anlatmıştık. Ancak çocukluğumuzdan bu yana bazen oyun arkadaşı, bazen sosyal bir destek, bazen de en yakın sırdaşımız olarak gördüğümüz arkadaşlıklarımız maalesef sonsuza kadar devam etmeyebiliyor. Bu yazımızda işleyeceğimiz arkadaşlıkların bitme süreci, her ne kadar romantik ilişkilerdeki ayrılık süreci kadar çok işlenmese de aslında kurduğumuz derin bağ dolayısıyla romantik bir ayrılık kadar zorlu olabiliyor.
relate-banner

Bu konuda yapılan çalışmalar arkadaşlıkların genel olarak dört ana sebeple bittiğini gösteriyor:

  1. Arkadaşımız olan kişinin hoşumuza gitmeyecek bir davranışta bulunması ve bu durumun arkadaşlıktan beklediğimiz şeylerle uyuşmaması
  2. Arkadaşlık kavramından beklentilerimizin değişmesi ve içinde olduğumuz arkadaşlığın yeni değerlerimize uymaması
  3. Yeni kurduğumuz bir arkadaşlığın eskisine kıyasla bizi daha çok tatmin etmesi ve diğerinin yerini alması
  4. İçinde bulunduğumuz arkadaşlığın artık bizi tatmin etmemesi, kurulan iletişimden eskisi gibi keyif almıyor olmamız.
Bu sebepler her türlü arkadaşlık için geçerli olsa da, her arkadaşımızla aynı derecede yakınlık kuramıyoruz. Bu duruma sebep olarak da aramızdaki yakınlığın derecesinin bazı faktörlerden etkilenmesi sunuluyor. Araştırmalar bu faktörlerin arasında karşılıklı olarak iletişim kurma, birbirini dikkate alma ve duygusal yakınlık oluşturma gibi davranışlar olduğunu gösteriyor. Yapılan çalışmalar arkadaşlık ilişkisini üç ana başlık altında inceliyor: sıradan arkadaş, yakın arkadaş, en yakın arkadaş. Bu bakış açısına sahip araştırmacılar, arkadaşlık ilişkisinin boyutu değiştikçe nasıl ve ne sebeple bittiğinin de değişeceğini savunuyorlar. Örneğin, sıradan arkadaşlıkların bitme sebepleri arasında en çok öne çıkan faktörün fiziksel olarak ayrılık yaşama olduğu belirtiliyor, çünkü duygusal yakınlık diğer arkadaşlık ilişkilerine kıyasla daha az olduğu için fiziksel bir ayrılık yaşandığında kişilerin birbirinden kopması da daha kolay oluyor.

Öte yandan, arkadaşlık ilişkisi derinleştikçe duygusal yakınlığın önemi vurgulanıyor. Bir katılımcı en yakın arkadaşlık kavramını şu şekilde tanımlıyor: "En yakın arkadaşlık kendi kendini korur. En yakın arkadaşlık mesafeyi, zamanı ve baskıyı tolere eder. Aradaki sadakat kendiliğinden devam eder. Duygusal derinlik değişmez."

Duygusal yakınlığın önemi yakın arkadaşlıkların bitme sürecinde de karşımıza çıkıyor. Bu arkadaşlıklar fiziksel olarak uzaklaşmaktan ziyade duygusal yakınlığın zaman içinde yok olmasıyla sonlanıyorlar. Duygusal yakınlığın yok olmasına sebep olarak ise yeni ilgi alanlarının ortaya çıkması, ortak değerlerin azalması, ihanet veya sıkılma gibi durumlar gösteriliyor. İletişimin azalması, başka ilişkilerin araya girmesi veya artık eskisi gibi keyif alamama da arkadaşlık ilişkilerini sekteye uğratan sebepler arasında sıralanıyor. Aynı zamanda bir tarafın aradaki arkadaşlık ilişkisine diğer tarafa kıyasla daha fazla emek harcadığını düşünmesi, görüşmek için daha fazla çabaladığını hissetmesi de arkadaşlık ilişkisine zarar veren faktörler arasında sayılıyor.

Yapılan çalışmalar arkadaşlıkların bitme sürecinin yaşa göre de değişim gösterdiğine işaret ediyor. Arkadaşlıkların en fazla sonlandığı dönemler lisenin bittiği ve üniversiteye başladığımız dönemlere denk geliyor. Bu durumun sebepleri arasında üniversiteye geçerken arkadaşların fiziksel olarak ayrılması, hayatlarına yeni insanların girmesi, üniversiteyle birlikte kişinin hayata bakış açısının ve ilişkilerine verdiği değerin değişmesi olduğu öne sürülüyor. Arkadaşlık ilişkilerini sekteye uğratan bir başka sebep ise arkadaşlardan birisinin sevgilisinin olması veya evlenmesi oluyor. Bu durum arkadaşların birlikte geçirdikleri zamanın azalmasına ve önceliklerinin değişmesine yol açıyor. Ancak bu bulgunun özellikle de heteroseksüel ilişki içindeki kadınlar için geçerli olduğunu belirtmemiz gerekiyor. Kadınların arkadaşlıkları kişilerden birinin partnerinin olmasından erkeklerin arkadaşlık ilişkilerine kıyasla çok daha fazla etkileniyor. Bu farklılık üzerine yapılan çalışmalar erkeklerin arkadaşlarının ilişki sürecine kadınların arkadaşlarına kıyasla çok daha fazla dahil olduğunu ortaya çıkarıyor. Bu sebeple çift olarak erkeğin arkadaşlarıyla daha fazla zaman geçirildiği için erkeklerin arkadaşlıkları içinde bulunulan duruma uyum sağlayabiliyor ve kadınların arkadaşlıklarına kıyasla bundan daha az etkileniyor. Yapılan bir başka çalışmada ise bekar insanların duygusal ihtiyaçlarını karşılamada evli insanlara kıyasla arkadaşlarını çok daha ön planda tuttukları ve arada bir partner olmadığı sürede arkadaşlar arasındaki duygusal yakınlığın arttığı bulunuyor.

Bütün bu çalışmalara göre arkadaşlık ilişkileri birçok farklı sebepten dolayı bitebiliyor. Bu durum bazen hayatımızın ve değerlerimizin değişmesinden, bazen yaşadığımız olumsuz bir deneyimden kaynaklanabiliyor. Arkadaşlıklarımız hayat devam ettikçe dinamik bir şekilde değişiyor. Ancak şanslıysak ve yeteri kadar emek harcamayı göze alırsak, gerçekten yakın olduğumuz güçlü arkadaşlıklar kurmak mümkün olabiliyor.

[1] Rose, S. M. (1984). How friendships end: Patterns among young adults. Journal of Social and Personal Relationships, 1(3), 267-277.
[2] Rose, S. & Serafica, F. C. (1986). Keeping and ending casual, close and best friendships. Journal of Social and Personal Relationships, 3(3), 275-288.
[3] Ali, S. (2018). Why friendships end: Five reasons your relationships may have faded. Psychology Today, Retrieved from: https://www.psychologytoday.com/us/blog/modern-mentality/201803/why-friendships-end.
[4] Cuncic, A. (2019). How to end a friendship. Verywell Mind, Retrieved from: https://www.verywellmind.com/how-to-end-friendship-4174037.
[5] Wrzus, C., Zimmermann, J., Mund, M., & Neyer, F. J. (2017). Friendships in young and middle adulthood: Normative patterns and personality differences. In M. Hojjat & A. Moyer (Eds.), Psychology of Friendship (pp. nn). New York: Oxford University Press.
[6] Beck, J. (2015). How friendships change in adulthood. The Atlantic, Retrieved from: https://www.theatlantic.com/health/archive/2015/10/how-friendships-change-over-time-in-adulthood/411466/.

Benzer yazılar

Hayatımızdaki Dracula’lar

Sahip olduğunuz enerjiyi tek buluşmada bile içine çekmeyi başaran kişiyi hiç “enerjinizi emen bir vampir” olarak düşündünüz mü?

“Arkadaşım, ben ayrılmak istiyorum”

Her zaman romantik ilişkilerin bitmesinin acısından bahsetsek de bir dostluğun bitmesinin acısı partnerimizle ayrılmaktan çok daha can acıtıcı olabiliyor.
Ron Hicks,

Arkadaştan Romantik Partner Olur Mu?

Arkadaşıma romantik hisler beslemeye başlamam normal mi? Bu durum bir yere varır mı? Varırsa sağlıklı bir ilişki sürdürebilir miyiz? Tüm bu soruların cevapları yazımızda!
İsimsiz

Güvenli Bağlanmayı Anlatan Türkçe Şarkılar

Güvenli bağlanma ile çevremizle daha yakın ilişkiler kuruyoruz. Romantik ilişkilerde güvenli bağlanmayı anlatan Türkçe şarkıları derledik!
Summer Reveries- Claudia Verciani

3-5 Yaş Arası Çocuklarda Sosyo-Duygusal Gelişim

3-5 yaşları arasında çocuğunuzda bağımsızlık, arkadaşlık, farkındalık gibi birçok farklı alanda değişim yaşanır. Bu süreçte neler yaşandığını inceleyelim.
Montmartre Nights - Ania Hobson

Aşırı Paylaşım Yapmak

Neden iyi tanımadığımız birine bir anda bir sürü şey anlatmak isteriz? Kuaförümüz neden aile ilişkilerimizi bilir? Aşırı paylaşım yapmanın nedenlerini ele aldık!
Friends That Break Your Heart - James Blake (2021)

Arkadaş Ayrılığı: Friends That Break Your Heart

İngiliz sanatçı Blake yeni albümünde müzikte çok sık görmediğimiz bir tema olan arkadaşlık ilişkilerindeki ayrılıkları ele alıyor.

Partnerinize destek olamayacak kadar stresli misiniz?

Bazı faydaları olsa da genellikle stres hayatımızı ve ilişkilerimizi kötü etkiler. Stresle baş etmeye çalışmak enerjimizi zorlar, kaynaklarımızı tüketir ve partnerimize destek vermemize engel olabilir.

Bağlanma Hakkında Kitaplar

Bağlanma stilleri hem kendimizle hem de çevremizdekilerle kurduğumuz ilişkileri etkiliyor. Biz de bağlanma hakkındaki kitapları derledik!

Neden arkadaşlıklarımızı sona erdiririz?

Her ilişki bir gün bitme riski taşıdığı gibi arkadaşlık ilişkilerimiz de bir gün bitebilir. Peki bir arkadaşlığın bitmesindeki ana sebepler neler olabilir?

footer