Kendine İlgi ve Anlayış İle Yaklaşmak: Öz Şefkat

Sevgi Bayraktar

Kendine İlgi ve Anlayış İle Yaklaşmak: Öz Şefkat

Picasso by Nora, Out Cold - Nora Shepley

Başkalarına karşı şefkat duymakla kendimize duyduğumuz şefkat arasında nasıl bir fark var? En yakın arkadaşınızın zor bir dönemden geçtiği bir anınızı düşünün. O dönemde size ihtiyacı vardı belki ve siz de onun yanında olarak belki söylediklerinizle belki varlığınızla ona destek oldunuz. Arkadaşınızın iyi hissetmesini sağlamak için ona neler söylerdiniz? Onun rahatlamasını nasıl sağlardınız? şimdi durumu tersine çevirmeye ne dersiniz? Farz edelim ki o kişi sizsiniz. Kendinize de aynı cümleleri söyler miydiniz ya da şöyle diyelim kendinize karşı da aynı şefkatle yaklaşır mıydınız? Bazen etrafımızdaki insanlara o kadar odaklanıyoruz ki kendimizi dinlemeyi unutabiliyoruz. Başkalarına değer vermek, onları önemsemek tabii ki de bizi incitecek bir şey değil ama bunu yaparken bazen kendimizi görmezden gelebiliyoruz.


Başkalarını sevmeye başlamadan önce kendimizi sevmeyi öğrenmemiz ve hata yaptığımızda kendimize karşı sert davranmak yerine, hatalarımızı kucaklamaya ve kendimizi anlamaya çalışmamız gerekiyor. Kendimize şefkat göstermek çok da kolay olmayabilir ama bir yerlerden başlamamız gerekiyor. Öz şefkat üzerine yazdığımız bu yazı başlangıç için güzel bir adım olabilir.

Öz şefkat, başkalarına karşı gösterdiğimiz anlayış ve değeri kendimize karşı da göstermek anlamına geliyor. Aynı zamanda insanların mükemmel olmadıkları ve kusurlu olduğu gerçeğini kabul ederek, herkesin hata yapabileceğini fark etmemizi sağlıyor. Öz şefkatin üç temel bileşeni bulunuyor: Öz nezaket, insaniyet ve bilinçli farkındalık. Öz nezaket, kişinin hatalarından dolayı kendisini yargılamak yerine hatalarına anlayışlı bir şekilde yaklaşması olarak tanımlanıyor. İnsaniyet, tüm insanların hata yapabileceğinin farkında olarak birinin acısının tüm insanlık tarafından paylaşılacağını kabul etmesi anlamına geliyor. Bilinçli farkındalık ise kişinin kendi hatalarına ve acısına dengeli ve açık bir zihniyetle yaklaşması olarak tanımlanıyor.

"Başkalarını sevebilmek için öncelikle kendini sevmelisin" cümlesini bir yerlerde duymuşsunuzdur. İnsan öncelikle kendi ihtiyaçlarını, düşüncelerini anlayabilir ve yaptığı hatalara karşı daha anlayışlı bir tutum sergileyebilirse, kendini sevebilmesi daha da kolaylaşıyor. Kendine karşı şefkatle yaklaşabilen kişinin, sevdiklerine yani arkadaşlarına, ailesine ve partnerine karşı da aynı şefkati göstermesi mümkün olabiliyor.

Peki romantik ilişkilerimizde kendimize karşı şefkatli olmak partnerimizi ve bizi nasıl etkiliyor? Öz şefkati yüksek olan birey, kendi ihtiyaçlarına anlayışlı, sakin ve kabullenmiş bir şekilde yaklaşabiliyor. Böylece partnerinin üzerinde kontrolcü bir tavır sergilemek yerine, partnerine daha fazla özgürlük alanı sağlayabiliyor. Aynı zamanda bu bireylerin, partnerleriyle yaşadığı tartışma ve sorunlarda, duruma partnerlerinin bakış açısıyla bakabilme ve kendi hatalarını kabullenebilmeleri sebebiyle, problem çözme becerileri de daha yüksek oluyor. Hatta bu tartışmalar sırasında, geri adım atmaya ve özür dilemeye daha meyilli olduklarından, tartışmalar daha hızlı bir şekilde çözülebiliyor. Kendilerine karşı yüksek seviyede şefkat gösterebilen kişilerin aslında partnerleriyle yaşadıkları tartışmalara daha ılımlı yaklaşabiliyor olmalarının nedeni hem kendilerinin hem de partnerlerinin kusursuz olmadıklarını kabullenmeleri oluyor. Eğer kişiler hiç kimsenin mükemmel olmadığını kabul ederlerse etrafındakileri değiştirmek için çabalamak yerine, onları olduğu gibi kabullenebiliyor.

Tüm bunlara rağmen partnerimizle mutlu sona ulaşamadığımızda öz şefkatli biri olmak bize nasıl bir yarar sağlıyor? Ayrılıklar bazen bizi beklediğimizden daha çok etkiliyor. Partnerimiz hayatımızdan çıkıyor ve hayatımıza artık o kişi olmadan devam etmek durumunda kalıyoruz. Aslında her ayrılıktan sonra ayrılığın yasını tutuyoruz. Bazen yaşanan ayrılık için partnerimizi suçlayabiliyor bazen de tüm sorumluluğu kendi üzerimize alabiliyoruz. Ayrılıktan kendini sorumlu tutan insanlar kendini depresyon ve endişe içinde bulabiliyor ve eski partnerlerini sosyal medyadan stalklamak isteyebiliyor. Fakat yaşanan bu üzüntüye rağmen, öz şefkate sahip olan bireyler ayrılık sonrası kişisel gelişim gösterebiliyor. Bunun sebebi ise kendilerine karşı şefkatli olan kişilerin ayrılığın olumsuz etkisini (kendini suçlamak) olumlu bir etkiye (kendine karşı nazik olup, ayrılığı kabullenebilmek) çevirebilme becerilerinden kaynaklanıyor. Böylece duygu düzenleme becerisinin yüksek olması bireyin ayrılığı daha olgun bir şekilde karşılamasına olanak tanıyor iken aynı zamanda ayrılık sonrasında da uyum sağlamasını kolaylaştırıyor.

Romantik ilişkilerde kadınlar ve erkekler arasındaki farklara gelecek olursak, kadınların erkeklerden daha az öz şefkate sahip olduğu söyleniyor. Buna rağmen erkekler romantik ilişkilerinde kendi hatalarını düzeltme konularına daha isteksiz yaklaşabiliyorlar. Kadınlar düşük maaş ücretleri, işsizlik oranının yüksek olması ve geleneksel baskıdan dolayı ilişkilerini korumak adına erkeklere kıyasla daha çok çaba harcayabiliyorlar. Bunlara ek olarak kadınlar ilişkide yaşadıkları sorunları görmezden gelmek yerine tartışmayı tercih ediyorlar. Yani kadınların genel olarak daha az öz şefkate sahip olduğu kabul edilse de ilişki içerisinde sorunlara daha ılımlı yaklaşan taraf da yine onlar oluyor.

Kendimize, sevdiklerimize gösterdiğimiz şefkatin aynısını göstermekten kaçınabiliyoruz. Aslında kendimizi anlamak ve yaşadıklarımızı kabullenmek bizim kişisel gelişimimize katkı sağlayan bir durum. Yaşadıklarımıza karşı duygusal direncimizi arttırmak ve kendimize karşı daha şefkatli olmayı öğrenebilmek için bilinçli farkındalığımızı arttıracak, kendimizi daha çok anlamamızı sağlayacak eylemlere yönelebiliriz. Kimi insanlar bunu meditasyon yaparak, yazı yazarak, resim çizerek yapmaya çalışırken kimileri ise sadece sahip olduklarına şükrederek ve kendisine teşekkür ederek sağlayabiliyor. Kendimize neyin en iyi geldiğini yine biz biliyoruz. Kendimize şefkatle yaklaşabilmek için 'şu an' çok uygun bir zaman.

[1] Neff, K. D., & Beretvas, S. N. (2013). The role of self-compassion in romantic relationships. Self and Identity, 12(1), 78-98. DOI: https://doi.org/10.1080/15298868.2011.639548
[2] Jacobson, E. H. K., Wilson, K. G., Kurz, A. S., & Kellum, K. K. (2018). Examining self-compassion in romantic relationships. Journal of Contextual Behavioral Science, 8, 69-73. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcbs.2018.04.003
[3] Tandler, N., & Petersen, L. E. (2020). Are self-compassionate partners less jealous? Exploring the mediation effects of anger rumination and willingness to forgive on the association between self-compassion and romantic jealousy. Current Psychology, 39(2), 750-760. DOI: https://doi.org/10.1007/s12144-018-9797-7
[4] Zhang, J. W., & Chen, S. (2017). Self-compassion promotes positive adjustment for people who attribute responsibility of a romantic breakup to themselves. Self and Identity, 16(6), 732-759. DOI: https://doi.org/10.1080/15298868.2017.1305985
[5] Zhang, J. W., Chen, S., & Tomova Shakur, T. K. (2020). From me to you: Self-compassion predicts acceptance of own and others' imperfections. Personality and Social Psychology Bulletin, 46(2), 228-242. DOI: https://doi.org/10.1177/0146167219853846
[6] Baker, L. R., & McNulty, J. K. (2011). Self-compassion and relationship maintenance: the moderating roles of conscientiousness and gender. Journal of Personality and Social Psychology, 100(5), 853-873. DOI: https://doi.org/10.1037/a0021884
[7] Yarnell, L. M., & Neff, K. D. (2013). Self-compassion, interpersonal conflict resolutions, and well-being. Self and Identity, 12(2), 146-159. DOI: https://doi.org/10.1080/15298868.2011.649545

Benzer yazılar

Psikolojik Sağlık Yoklaması!

Psikolojik iyilik halimizin ne durumda olduğunu bazı sorularla kontrol etmek mümkün. Gelin bu sorulara birlikte bakalım.

İlk Aşk veya İlk Nefret: Babalar Ve Kızları

Kız çocuklarının babalarıyla kurdukları ilişkinin partner seçimlerine, vücut algılarına ve cinselliklerine yansımalarını inceliyoruz.

Partnerinize destek olamayacak kadar stresli misiniz?

Bazı faydaları olsa da genellikle stres hayatımızı ve ilişkilerimizi kötü etkiler. Stresle baş etmeye çalışmak enerjimizi zorlar, kaynaklarımızı tüketir ve partnerimize destek vermemize engel olabilir.

Kendi İçinde Gezinmek: Luke Hemmings - When Facing The Things We Turn Away From

Hayatının son 10 yılını insanların gözünün önünde geçiren sanatçı, karantina sürecinde kendisiyle olan ilişkisine odaklanıyor.

Kendinizle Nasıl Bir İlişki İçerisindesiniz?

Hayatımızda kurduğumuz belki de en önemli ilişki olan kendimizle ilişkimiz ne kadar güvenli? Kendimizle güvenli bir ilişki kurmak için neler yapabiliriz?

Tek Çocuklar İle İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar

Tek çocukların daha bencil ve şımarık olduğuna dair yaygın bir inanış bulunuyor. Peki bilimsel çalışmalar bu konuda ne diyor?

Çocuklar İçin Öz Şefkat Geliştirme Pratiği

Birlikte ‘‘Keyifli Etkinlikler Takvimi’’ oluşturarak çocuğunuzun öz şefkat geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Detaylar yazımızda!

Öz şefkat, Boşanma Sonrası Stresle Baş Etmeye Yardımcı Oluyor.

Ayrılık sonrası yaşanan süreç çok da kolay olmuyor. Peki öz şefkat geliştiren kişiler bu süreci daha kolay atlatabilir mi?

İş Yerinde Öz Saygı

İş yerinde öz saygımıza tehdit oluşturabilecek birçok durumla karşılaşsak da öz saygımızı güçlendirebileceğimiz stratejiler bulunuyor!

Ebeveynler için Öz şefkat

Çocuğunuzun bakımı önemli olduğu gibi, bir ebeveyn olarak kendinize şefkat göstermeniz de büyük önem taşıyor. Peki nasıl?

Kendinize karşı fazla sert olabilir misiniz?

Herkesin hatası affedilebilir gibi geliyor ancak söz konusu siz olunca çok mu acımasızsınız? Gelin birlikte inceleyelim.

Dokunmak, kaygılı bağlananlara iyi geliyor.

Bir dokunuşun içinizi sıcacık yaptığı oldu mu hiç? Dokunmak ve dokunulmak, en çok da kaygılı bağlanan kişilere iyi geliyor.

3-4 Yaş Grubu için Oyun Önerileri

Çocuğunuzla oynamak için yeni oyunlar bulmakta zorlanıyor musunuz? 3-4 yaş grubundaki çocuğunuz için bazı oyun önerilerimiz var!

İlişkide Partnerinizden Beklemeye Hakkınız Olan 8 şey

"Partnerimin beni sevdiğini biliyorum ama hiç söylemiyor." Partnerimizden beklemeye ve istemeye hakkımız olan "temel" şeyleri anlatıyoruz.

Birini çekici bulmak yapılan paylaşımı artırıyor.

Birini çekici bulmak, o kişiyle daha çok şey paylaşmamızı sağlar mı? Bir diğer deyişle insanların görüntüleri davranışlarımızı etkiler mi?

Çocukluk Çağında Duygusal İhmale Maruz Kalmak

Bir çocuğun en çok ihtiyacı olan şeylerden biri de ilgi görmek! Ebeveyni tarafından ihmal edilen çocuğun öz benliği zedelenebiliyor.

Farkındalık Meditasyonu Liderlik Becerilerine Nasıl Katkı Sağlar?

Son yıllarda oldukça popülerleşen farkındalık meditasyonu liderlik becerilerimizi geliştirmek konusunda da yardımcı olabilir!

Ayrılık Sonrası Kişisel Gelişim

Ayrılığın getirdiği hislerle nasıl başa çıkacağım? Kendimize şefkat göstermek bu acıyla baş edebilmemize yardımcı oluyor. İşte daha fazlası!

Bilinçli Ebeveynlik Nedir?

Ebeveynin kendi duygularının farkında olması ve bunları yönetebilmesi, çocuğuyla olan ilişkisine de yansıyor. Peki nasıl mı?

Bir yakınınızın stresini azaltmak için...

Kimi zaman sevdiklerimiz stresli bir durumla baş ederken, onlar için elimizden ne gelebilir diye düşünüp duruyoruz. İşte yapabilecekleriniz...

Objeleştirmenin Psikolojisi

Objeleştirme özellikle kadınların, kişilikleri veya başarılarından ziyade dış görünüşleriyle değerlendirmeleri anlamına geliyor.

Bilinçli Farkındalık ve Romantik İlişkiler

şu anda olanların farkına varmak ve onları yargılamadan kabul etmek. Bilinçli farkındalık, romantik ilişkileri nasıl etkiliyor?

Öz şefkat geliştirmek, güvende hissetmemize yardımcı oluyor.

"Önce kendini sevmeli, sarmalı insan. Daha sonra başkalarını." Dilden dile dolaşan bu cümle, gerçeği yansıtıyor olabilir mi?

Kendini Affedebilmek

Kendimizle sağlıklı bir ilişki kurabilmek için zor durumlarda kendimizi affedebilmeliyiz. Hangi özelliklerimiz bunu kolaylaştırıyor?