Zaman zaman isteklerimiz gerçekleşsin diye gerçeği ufak da olsa olduğundan farklı gösterebiliyoruz. Karşımızdaki kişinin niyetimizi yüzde yüz bilmesine gerek yok diye düşünebiliyoruz. Manipülasyon; kişinin kendi hedeflerine ulaşmak ve istediklerini gerçekleştirmek amacıyla bazen farkında olarak bazen istemsizce stratejiler kullanması olarak tanımlanıyor. Hiçbirimiz kendimizi "manipülatif" olarak görmek istemesek de her birimiz zaman zaman içinde bulunduğumuz ilişkilerde bu tarz stratejileri kullanabiliyoruz. Kişinin manipülatif biri olup olmadığını aslında davranışın kendisinden ziyade o davranışın arkasındaki niyet, davranışı gerçekleştirme sıklığı ve davranışın ortaya çıktığı bağlam belirliyor.


Manipülatif davranışlar, birçok romantik ilişkide az ya da çok görülüyor olsa da yakınlığın gerçekten kurulabildiği ve kişilerin partnerinin yanında kendisi gibi davranabildiği ilişkilerde en aza inebiliyor. Bu kişiler partnerlerinin direkt ve açık bir iletişim kurmadığını fark edebiliyor ve aralarındaki yakınlığı riske atmadan şeffaf olabilmenin yollarını bulabiliyorlar.

Peki romantik ilişkilerde partnerler birbirlerini sıklıkla nasıl manipüle ediyorlar3?

1. Suçluluk hissettirmek: Önemsediğimiz insanların beklentilerini karşılayamadığımızda üzülür ve suçluluk hissederiz. Eğer partnerinizi kendisi hakkında neyin kötü hissettireceğini biliyorsanız ve bunu istediğinizi elde etmek için kullanıyorsanız ona duygusal şantaj uyguluyor olabilirsiniz.
2. Çok fazla "fedakarlık" yapmak: Partnerinize düzenli olarak onun beklentilerinden fazla zaman ve emek veriyorsanız onda kendiniz için duygusal bir kredi oluşturmaya çalışıyor olabilirsiniz. Yani, siz onun için o kadar çok şey yapmış olacaksınız ki ondan bir isteğiniz olduğunda partneriniz bunu yerine getirmek zorunda hissedecek.
3. Partneri kendi fikrine ikna etmek için başkalarını kullanmak: Bu davranış, kişi partnerini ikna etmek için başkalarının fikirlerini öne sürdüğünde görülür. "Herkes böyle düşünüyor.", "En yakın arkadaşlarımız yılda en az iki kez tatile çıkıyor.", "Çok yeni bir araştırmaya göre"¦" gibi cümleler bu davranışa örnek oluşturabilir.
4. Kendi hatalarını gizlemek: Eğer partnerinizin eleştirilerini duymak istemiyor veya sizden hayal kırıklığı duymasından korkuyorsanız yanlış yaptığınız şeyleri ondan gizleme eğilimi gösteriyor olabilirsiniz. Bu durumda, kişinin hatasını söylemek için partneriyle arasının çok iyi olduğu bir zamanı beklemesi de oldukça yaygındır.
5. Kişinin davranışlarına aşırı, süslenmiş ve yanlış nedenler sunarak gelecek kötü bir tepkiyi azaltmaya çalışması: Eğer partnerinizin üzüleceği bir şey yaptıysanız onu kendi tarafınıza çekmek için hikayeyi biraz değiştiriyor olabilirsiniz. Çünkü o koşullar altında en makul olanının yaptığınız olduğuna onu ikna ederseniz gelmesi muhtemel olan negatif bir tepkiden kurtulacağınızı düşünebilirsiniz.
6. Partnerin duygularıyla ilgili kötü hissetmesi için aşırı tepki vermek: Eğer partnerinizin duygusal olarak karmaşık durumları ya da abartılı anları sevmediğini biliyorsanız drama yaratmak, başvurabileceğiniz bir yoldur. Aslında durumu çok yoğun yaşamasa bile aşırı bir tepki verdiğinde partnerinin geri çekileceğini bilen biri, bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde bu davranışı uygulayabilir.
7. Pasif-agresif davranmak: Kişi, partnerini üzmek veya hayal kırıklığına uğratmak istemediği için o anda onunla anlaşmış gibi görünür fakat davranışlarıyla adeta bunun tam tersini gösterir. Sıklıkla pasif-agresif davranışlar sergilerseniz partneriniz size olan güvenini yitirebilir.
8. Daha sonra istediği şeyi elde etmek için şimdilik uyumlu davranmak: Bu en sık görülen manipülatif davranışlardan biridir. İlişkideki yakınlık arttıkça partnerler birbirlerini neyin mutlu edeceğini daha iyi bilirler. Kişi, partneri kendisini daha sonra kolaylıkla reddedemesin diye öncesinde onu mutlu edecek şeyler yapmaya çalışır.
9. Asıl isteği gerçekleşsin diye daha büyük bir ricayla başlamak: Bu yöntemde kişi partnerine asıl istediğinden çok daha büyük bir taleple gider. Bu şekilde asıl isteğinin karşılanma ihtimalini artırmayı hedefler. Aslında 5 günlük bir tatil sizi çok mutlu edecekken partnerinizin daha azını teklif edeceğini bildiğiniz için ona "10 günlük bir tatile mi çıksak?" diye sormanız buna bir örnek oluşturuyor.
10. Yaptığı yanlışı partneri fark etmeden düzeltmek için gizlemek: Partnerinizi hayal kırıklığına uğratacak ya da üzecek bir şey yapmış olmak istemezsiniz, bu oldukça anlaşılabilir bir durum. Bu sebeple onu üzecek durumu o fark etmeden telafi etmeye çalışırsınız. Bu esnada da onu mümkün olduğunca yanlış yaptığınız şeyden uzak tutmanız gerekir.

Birçoğumuz ilişkide bu tip manipülatif davranışlar sergilemenin doğru olmadığını biliyoruz. Kişinin asıl niyetini partnerine söylememesi ilişkideki güveni zedeleyebilir veya yakınlığa zarar verebilir. Buna rağmen neden manipülatif davranışlara devam ediyoruz? Kişi bu tarz davranışlarda bulunduğunda bunu belli şekillerde kendince mantıklı bir zemine oturtabiliyor:

• Herkes bunu yapıyor.
• Hiçbir zararı yok ki.
• Eğer bunu yapmasaydım ihtiyaçlarım karşılanmayacaktı.
• Çok önemli bir şey değil.
• Bu bir alışkanlık o yüzden bırakamıyorum.
• Başkasının benden faydalanmasını istemiyorum.

Fakat bu rasyonelleştirme cümlelerinin gerçeği yansıtmadığını akılda tutmakta fayda var. Yukarıda bahsettiğimiz "sıradan" manipülasyon türleri ile narsist bir bireyin partnerine uyguladığı manipülasyon arasındaki en büyük farkı, bunların uygulanma sıklığı ve yoğunlukları oluşturuyor. Narsist biri söz konusu olduğunda durum; partnerin kişiliğini değiştirmeye, onu arkadaş ve iş çevresinden soyutlamaya, yalnızlaştırmaya kadar gidebiliyor.