Mükemmeliyetçi, proje veya görev ne olursa olsun, on üzerinden on puan için çabalayan kişidir. Bu kişi, her seferinde olağanüstü işler çıkarır ve ona her zaman güvenebilirsiniz. Bir şekilde her şeyin üstesinden gelir, asla zorlanmaz ve ihtiyacı olan her şeye sahip gibi görünür. Peki durum gerçekte nasıl?
En basit haliyle mükemmeliyetçilik, kişinin kendisi için son derece yüksek, gerçekçi olmayan beklentiler belirlemesidir. Mükemmeliyetçi kişiler, çoğu zaman başarısızlığı kabul edemez, en küçük hatada bile kendilerini aşırı derecede yargılarlar. Küçük başarıları pek kutlamazlar ve her seferinde daha fazlasını üstlenseler bile kendilerini yetersiz hissedebilirler. Bu kişiler, yeni bir göreve hayır demekte zorlanır ve kendilerini altın bir yıldız kazanmaya mecbur hissederler. En büyük kazanımlarının sevincini bile uzun süre yaşayamaz, kolaylıkla onları memnun etmeyecek bir şey bulabilirler.
Özünde, mükemmeliyetçilik bir savunma mekanizmasıdır. Bizi hoş olmayan duygulardan korur. Çünkü bu duygular huzursuzluğa veya rahatsızlığa neden olur. Savunma mekanizması düzgün çalışır ve en büyük hedefler için çabalamamızı sağlarsa rahatsız edici duygular iş yığınlarının altına gömülür ve bu duyguların deneyimlenmesi ertelenir. Bu kadar çok çalışmanın olumlu sonuçları açıkça ortada olsa da (kariyer gelişimi ve övgüler gibi) bastırılan duygular da elbet sağlıksız şekillerde tekrar ortaya çıkacaktır.
Mükemmeliyetçiliğin övgü almak gibi olumlu sonuçların da bir parçası olması sebebiyle, sağlıklı bir başarı arayışının toksik mükemmeliyetçiliğe ne zaman dönüştüğünü değerlendirmek zor olabiliyor. Mükemmeliyetçiliğin bastırmaya çalıştığı en yaygın üç duygu:
- Utanca Karşı Savunma Olarak Mükemmeliyetçilik
- Suçluluğa Karşı Savunma Olarak Mükemmeliyetçilik
- Kaygıya Karşı Savunma Olarak Mükemmeliyetçilik
Yukarıdakilerden herhangi birinin sizin için geçerli olduğunu düşünüyorsanız stresli iş yeri durumları ortaya çıktığında kendiniz ile konuşma şeklinize dikkat edin: Kendinize ne kadar baskı uyguluyorsunuz? Kendinizi sürekli başkalarıyla karşılaştırıyor musunuz? Tüm sorumluluğu siz üstlenmeden önce görevi objektif bir şekilde inceliyor musunuz yoksa belli adımlar başka biri tarafından daha kolay veya verimli şekilde tamamlanabilir mi?
Bu iplik yumağını çözmeye başladığınızda her zaman mükemmel bir iş ortaya koymanın sizin için neden bu kadar önemli olduğunu ve daha makul beklentilere sahip olmanın ne anlama geldiğini görebilirsiniz. Mükemmeliyetçiliği bırakmak, zorlu duygularla doğrudan yüzleşmek anlamına gelse de bu duyguların başından beri zihninizin derinliklerinde gizlendiğini ve sadece onlarla yüzleşmekten kaçındığınızı unutmayın. Son olarak, en büyük psikolojik gelişimler, sorunları kabul ettiğimizde ve alternatif davranışlar seçtiğimizde başladığı için kendinizle daha sağlıklı bir ilişkinin mümkün olduğunu unutmayın.