Kardeş ilişkilerinde çatışmalar gelişimsel süreçlere göre değişiklik gösterebiliyor. Genellikle ebeveynler tarafından 'normal' görülen bu çatışmaların, çocukların gelişiminde yapıcı bir rolü olduğu da biliniyor. Fakat her çatışma yapıcı mıdır? Araştırmacılara göre kardeşler arasında iki çeşit çatışma türü gözlemleniyor: yapıcı ve yıkıcı çatışmalar. Yapıcı çatışmalar; çocuğun gelişimine destek olan, problem ve çatışma çözme becerilerini, sosyal becerilerini güçlendiren çatışmalar oluyor. Yıkıcı çatışmalar ise agonistik davranışlar olarak nitelendirilen saldırgan davranışları içeriyor. Ebeveynler kardeşler arası kavgalara dahil olmamanın çocuklarının kardeşlik ilişkilerinin güçlenmesine fayda sağlayacağını düşünebiliyorlar. Fakat özellikle yıkıcı çatışmalarda ebeveyn müdahalesinin olmaması olumsuz etkilerle sonuçlanabiliyor.


Ebeveynlerin kavga anına müdahale şekli, çocukların nasıl tartışılacağını ve kavga durumunda nasıl çözüm üreteceklerini öğrenmelerinde önemli görülüyor. Ayrıca yapılan bir araştırmaya göre kardeş kavgalarında ebeveyn müdahaleleri; kavganın şiddetinin ve yoğunluğunun azalmasında, güç dengesizliğinin yarattığı eşitsizliklerde ve saldırgan davranışların azalmasında etkili oluyor.

Ebeveynlerin kavga anına dolaylı ve direkt olmak üzere iki farklı müdahale edebildikleri biliniyor. Dolaylı müdahale, ebeveynlik yaklaşımları olarak tanımlanıyor. Çocuk ile kurulan iletişimi büyük ölçüde belirleyen ebeveynlik yaklaşımları genel olarak üçe ayrılıyor: demokratik ebeveynlik, otoriter ebeveynlik ve izin verici ebeveynlik. Demokratik ebeveynlik, yakın ebeveyn-çocuk ilişkisi, cezalandırıcı olmayan disipline etme becerileri gibi özellikleri içeriyor. Otoriter ebeveynlik yaklaşımı ise daha mesafeli ebeveyn-çocuk ilişkisi, katı kurallar ve sert disiplin uygulamalarını içeriyor. Yapılan araştırmalara göre, demokratik ebeveynlik yaklaşımına sahip ebeveynlerin çocuklarında, otoriter ebeveynlik yaklaşımıyla büyüyen çocuklara kıyasla daha destekleyici kardeş ilişkileri olduğu gözlemleniyor. Bu sebeple ebeveynlik yaklaşımınız dolaylı olarak çocuklarınızın arasındaki kardeşlik dinamiklerini etkiliyor.

Ebeveynlerin kardeşler arası kavgaya direkt müdahalesi de dolaylı müdahale kadar önemli oluyor. Ebeveyn müdahaleleriyle ilgili yapılan geçmiş araştırmalara göre, ebeveyn arabuluculuğunun çocukların birbirlerinin penceresinden bakabilmesinde, çatışma çözme becerilerinin gelişmesinde, kardeşlerinin birbirleriyle kendi perspektiflerini paylaşarak ortak bir çözüm üretebilmelerinde etkili olduğu belirtiliyor.

Peki ebeveynler direkt müdahalede nasıl bir yol izlemeliler? Araştırmacılar sıraladığımız 5 adımın yardımcı olabileceğini belirtiyorlar:

1- Kavga anında hemen müdahale etmeyin. Çocuklarınızı gözlemleyin. Eğer fiziksel veya sözel olarak birbirlerine saldırmaya başlarlarsa adım atın. Sürekli müdahale, kardeşlerin sağlıklı ve güçlü iletişim kurmalarını olumsuz yönde etkileyebilir.

2- Çocuğunuza pozitif çatışma çözme becerilerini öğretin. Çocuklarınıza önce kardeşini dinlemesini söyleyin. Böylece karşı tarafın perspektifinden bakabilme becerisini kazanmasına yardımcı olacaksınız.

3- Her iki tarafı da dinleyin. Çocuklarınızın her ikisini de dinleyin. Kendilerini eşit şekilde ifade ettiklerini görmelerini sağlayın. Çocuklar ön yargısız ve tarafsız bir şekilde müdahalede bulunduğunuzu bilmeli.

4- Problemi spesifik olarak tanımlamalarını isteyin. Çocukların birbirlerini suçlayıcı yüzeysel problemler belirtmelerindense spesifik olarak onları neyin üzdüğünü, kızdırdığını söylemelerini isteyin.

5- Çözüm önerileri sunmalarını isteyin. Çocuklarınızdan içinde bulundukları çatışma durumu için kendi çözüm yollarını paylaşmalarını isteyin.