Yap-İnan Oyunları

Feyza Hilal Dilmaç

Yap-İnan Oyunları

Water Lilies after Potthast- Sally Shisler

Ebeveynler zaman zaman çocuklarının kendine ait bir dünyada oyun oynadıklarını gözlemleyebiliyorlar. Bazen kendi kurguladığı şatosunda çayını yudumlayan çocuk bazen elinde hayali kılıcıyla bir kahraman olabiliyor. Çocukların 'mış gibi' kurguladıkları bu oyunlar 'yap-inan oyunları' olarak adlandırılıyor. Çocuk, yap-inan oyunu oynarken objenin bilindik kullanımının dışına çıkarak objeye yeni bir anlam yüklüyor. Örneğin; eline aldığı muzu bir telefon gibi kulağına tutup kendisine gelen aramaları cevaplıyor. Dışarıdan yalnızca eğlenmek için kurgulanmış gibi gözüken yap-inan oyunlarının aslında çocukların gelişiminde oldukça etkili olduğu belirtiliyor. Çocuklarda özellikle bilişsel ve sosyal becerilerin gelişmesinde yap-inan oyunlarının rolü vurgulanıyor.


Gelişimsel süreçte yap-inan oyunları ilk olarak, bebek 18-24 aylıkken görülüyor. Bu oyun türünün bu dönemdeki ilk formu ise bir objeyi bilinen formunun dışında kullanma olarak karşımıza çıkıyor. Çocuğun kalemi uçak gibi havada uçurması buna örnek olarak gösteriliyor. Özellike 2 yaşında, bebekler yap-inan oyunlarında kendisine düşen rolü yorumlayabiliyor, benimsiyor ve karşılık verebiliyorlar. Bu oyunların daha ilerleyen yaşlardaki formu ise çocuğun objeden bağımsız tamamen hayal gücünü kullanarak bir yap-inan oyunu tasarlaması oluyor. Genellikle okul öncesi dönemdeki çocuklarda bu formdaki yap-inan oyunları gözlemleniyor. Ayrıca, yine bu dönemde, özellikle 4 yaşlarında, çocuklar yap-inan oyunlarını ebeveynleriyle, akranlarıyla veya kardeşleriyle oynamaya başlıyorlar. Çocuğun hayal gücü ile kurguladığı, kendisine belirli roller verdiği yap-inan oyunları bazen haftalar, aylar, hatta yıllar boyu devam edebiliyor. Çocuklarda hayal gücünün temelinde kurulan yap-inan oyunlarının sıklaştığı dönemler 3-5 yaşlarını kapsayan dönemler oluyor. Bazı araştırmacılara göre, ileri çocukluk döneminde yap-inan oyunlarının görülme sıklığının azaldığına inanılıyor olsa da bazen çocukluk, ergenlik, hatta genç yetişkinlik döneminde de bu oyunlar devam edebiliyor.

Yap-inan oyunlarında ebeveynler çocukların gerçek ve hayali dünya arasında ayrım yapamamasından endişe duyabiliyorlar. Fakat yapılan araştırmalara göre 4 yaşında veya daha küçük çocukların kurguladıkları oyunların gerçek dünyadan bağımsız olduğunun farkında oldukları gözlemleniyor. Çocuklar çok nadiren bu ayrımı yapmakta zorlanıyorlar. Bu noktada çocukların gerçek dünya ile hayali dünyaları arasında ayrım yapabilmeleri bilişsel gelişimleri açısından oldukça önemli görülüyor. Bu ayrımı yapabilme becerisi de çocukların muhakeme ve mantık yürütme becerilerinin ortaya çıkmasını sağlıyor. Yap-inan oyunları sayesinde kurgusal dünyasında çocuk, gerçek dünyaya alternatif seçenekler üretiyor. Çocuklar, gerçeğe aykırı olan olguları sorgulamakta, alternatif aramakta zorlanabiliyorlar. Örneğin, gerçek dünyada çocuk telefonun yerine bir alternatif aramıyor. Fakat yap-inan oyunları içinde çocuk kendi yarattığı dünyasında kendisine muzdan bir telefon yaparak gerçek dünyaya bir alternatif üretiyor.

Yap-inan oyununun çocukların zihin gelişimlerinde önemli bir rolü olduğu belirtiliyor. Zihin kuramına göre, yap-inan oyunları çocukların karşı tarafın perspektifinden bakabilme becerilerini destekliyor. Örneğin, beraber oyun oynayan çocuklardan birisi muzu kulağına götürüp konuşmaya başladığında diğer çocuk muzun artık bir telefon işlevi gördüğünü kavrıyor. Böylece karşısındakinin eylemlerini yorumlayabiliyor ve duruma onun perspektifinden bakabiliyor.

[1] Weisberg, D. S. (2015). Pretend play. Wiley Interdisciplinary Reviews: Cognitive Science, 6(3), 249-261.
[2] Lillard, A., Pinkham, A. M., & Smith, E. (2011). Pretend play and cognitive development.
[3] Lillard, A. S., Lerner, M. D., Hopkins, E. J., Dore, R. A., Smith, E. D., & Palmquist, C. M. (2013). The impact of pretend play on children's development: A review of the evidence. Psychological Bulletin, 139(1), 1.

Benzer yazılar

Partnerle Seks Hakkında Konuşmak Cinsel Tatmini Artırıyor!

Partnerinizle cinsellik hakkında konuşmak istiyor ama nasıl yapabileceğinizi bilmiyorsanız bu yazımız tam size göre!

Doğayla İç İçe Nesiller Yetiştirmek

Eskisi gibi misket oynayabilmek hala mümkün mü? Çocukların sokağa çıkıp oyun oynayabilmesi için neler yapabiliriz? Öneriler yazımızda!

Regl Nedir?

Regl olmak ayıp ya da gizlenecek bir durum değil. Peki regl çocuklarla nasıl konuşulmalı?

Bir Taraf Her Zaman Daha mı Çok Sever?

İki taraf da eşit sevebilir, kıskanabilir ve sevgi gösterebilir mi? Daha çok sevilmek mi daha çok sevmek mi iyi? Bağlanma stillerimiz bu konuda ne söylüyor?

Çocukları Anlamak İçin Kitap Önerileri

Çocukların dünyası yetişkinlerin dünyasından çok farklı. Onları daha iyi anlamanızı sağlayacak kitapları sizin için derledik!

İş Kaybı Sonrası Yaşanan Yas Dönemi

Bir işe sahip olmak bize statü, öz güven ve sağlamlık getiriyor. Peki bu işi kontrolümüz dışında kaybedersek ne oluyor?

3-5 Yaş Dil Gelişimi

3,4 ve 5 yaşlarındaki çocuklar neleri anlıyor, öğrendikleri kelimeleri nasıl kullanıyorlar ve nasıl cümleler kurabiliyorlar?

Bağlanma Hakkında Kitaplar

Bağlanma stilleri hem kendimizle hem de çevremizdekilerle kurduğumuz ilişkileri etkiliyor. Biz de bağlanma hakkındaki kitapları derledik!

Romantik İlişkilerde Empati Kurabilmek

Romantik ilişkilerde empatinin önemini bilmek kadar, nasıl empati kuracağımızı bilmek de ilişki memnuniyeti konusunda önemli rol oynuyor.

Ebeveyn Olarak Psikolojik Yardım Almak

Psikolojik yardım alan bir ebeveynseniz bunu çocuğunuzla paylaşmak konusunda çekinceleriniz olabilir. Bu konuda içinize su serpmeye geldik!

Çocuk Sahibi Olduktan Sonra İlişkiyi Canlandırmak

Birçok ebeveynin kurduğu cümle: "Çocuktan sonra birbirimizin yüzünü unuttuk!". İlişkinizi yeniden canlandırmak için ne yapabilirsiniz?

Oyun Rehberi

Çocuğunuzla oynadığınız oyunları daha keyifli hale getirecek ve oyun davranışlarınıza katkı sağlayacak bir oyun rehberi hazırladık.

Romantik İlişki İçerisindeyken Kendimizi Hangi Yollarla Sabote Ederiz?

Romantik ilişkinizde yolunda gitmeyen şeyler mi var? Peki ya ilişkinizi farkında olmadan sabote eden sizin davranışlarınızsa?

Partnerlerin Sorun Çözme Becerilerinin İlişkiye Etkileri

Tartışmalar sağlıklı bir şekilde çözülemediği zaman ilişkiye zarar verebiliyor. Sorun çözme becerilerimiz bu süreci nasıl etkiliyor?

'İdeal' anne duyarlı anne midir?

Duyarlı annelik çocukların fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarına karşı duyarlı olmak olarak tanımlanıyor. Duyarlı anneliği neler etkiliyor?

Tuvalet Eğitimi Öncesinde Bilmeniz Gerekenler

Tuvalet eğitimi önemli olduğu kadar zor ve hassas bir süreç. Bu süreci sağlıklı yönetebilmek için öncesinde biraz bilgi edinmekte fayda var.

Boşanma Sonrasında Takım Olabilmek

Boşanma sonrası, ebeveynlerin bir takım olarak hareket etmesi ve çocuklarının sürece uyum sağlamalarına destek olmaları geçiş dönemini kolaylaştırıyor.

Hassas Biri Olabilir Misiniz?

"Neden böyleyim?", "Neden her şeyi kafama takıyorum?" ya da "Neden ayrıntılarda boğuluyorum?" gibi sorular zihninizden geçiyor mu? İşte hassas bir insan olduğunuzun göstergeleri.

Beden algımız romantik ilişkimizi etkileyebiliyor.

Daha olumlu bir beden algısına sahip olan kişiler partnerleriyle kurdukları romantik ve cinsel ilişkilerde daha fazla memnuniyet duyabiliyorlar. Peki neden?

Çocuklar İçin Ahlak Felsefesi Egzersizi

Çocukların felsefi tartışmalarla kavramları sorgulaması onların düşünce sürecini geliştiriyor. Bu yazımızda da bir ahlak felsefesi egzersizi sunuyoruz!

Çocukluk Dönemi - Yanlış Bilinenler

Çocuğunuz hayali arkadaşlarıyla mı konuşuyor? Peki bu endişe etmenizi gerektirecek bir durum mu? İşte doğru bilinen yanlışlardan biri!

Ayrılık Da Sevdaya Dahil Mi?

Neredeyse hepimiz bir ilişkinin sona ermesinden sonra yas sürecinden geçiyoruz. Yas sürecinde bizi hangi aşamalar bekliyor?

Ya beni yeterince sevmedilerse?

Başkalarının sizinle ilgili ne düşündüğünü çok fazla mı kafanıza takıyorsunuz? Sürekli olarak sevilmediğinizi düşünme eğiliminiz mi var? O halde bu bulgu size göre!

Çocukluk Çağı Mastürbasyonu

Toplumda, mastürbasyonun ergenlikte başladığına dair bir algı bulunuyor. Peki o halde neden çocukluk çağı mastürbasyonu kavramı var?

Video Oyunlarının şaşırtıcı Faydaları

Çocuğunuzun video oyunları oynaması sizi rahatsız mı ediyor? Bunların ona zararlı olduğunu mu düşünüyorsunuz? O halde yazımızı okuyun!

Bebek Gelişimi - Yanlış Bilinenler

Bebek gelişimine dair birçok mit okuyor, yanlış düşünceleri okuyor ve hatta uyguluyoruz. Gelin yanlış bilinenleri birlikte inceleyelim.

Montessori Ekolünde Oyunun Yeri

Montessori ekolünde oyun nasıl bir yer tutuyor? Sizce çocuğunuza uygun bir ekol mü? Yazımızı inceleyerek bilgi sahibi olun!

Güvenli Bağlanma ve Oyun

Çocukların oyun oynamayı ne kadar çok sevdiğini biliyoruz. Peki ya bağlanma stillerinin çocukların çok sevdiği oyunlarla ne ilgisi var?

İlk görüşte aşk mı, arkadaşlıktan doğan aşk mı?

İlk görüşte aşık olduğunuz biriyle mi olmak isterdiniz, yoksa uzun süreli arkadaşlığın sonunda kurulan beraberlik mi sizi daha mutlu ederdi?

Oyuncu Ebeveynliğin Etkileri

Oyun, çocuk ve ebeveynin yakın ve sıcak bir ilişki kurabilmesini sağlıyor. Oyuncu ebeveynlik size ve çocuğunuza çok iyi gelecek!

3-4 Yaş Grubu için Oyun Önerileri

Çocuğunuzla oynamak için yeni oyunlar bulmakta zorlanıyor musunuz? 3-4 yaş grubundaki çocuğunuz için bazı oyun önerilerimiz var!

Ayrılık Sonrası Seks

Ayrılma sonrası seksin nedenleri, cinsiyetler arası genel farklılıkları ve etkilerini öğrenmek için yazımızı inceleyebilirsiniz.

Çocukların Ev Ödevlerinde Ebeveynlerin Rolleri

Çocuklar ev ödevlerini bitirmeye karşı isteksiz olabiliyor. Ebeveyn olarak ödev zamanlarında çocuğunuza nasıl destek olabilirsiniz?

Bebeklerin ve Çocukların Gelişimi

Her çocuğun gelişim süreci ve ihtiyaçları kendisine özel olsa da bazı ortak noktalar da bulunuyor! Bu ortak noktaları öğrenmeye ne dersiniz?

Çocuğumla Çıplaklık Konusunda Nasıl Konuşmalıyım?

Çocuklar erken yaşlardan itibaren çıplaklık konusunda meraklı olabiliyorlar. Peki onlarla bu konuyu en doğru şekilde konuşmanın yolu nedir?

Birini çekici bulmak yapılan paylaşımı artırıyor.

Birini çekici bulmak, o kişiyle daha çok şey paylaşmamızı sağlar mı? Bir diğer deyişle insanların görüntüleri davranışlarımızı etkiler mi?

İtiş-Kakış Oyunları

Çocukların en sevdiği oyunların başında itiş kakış oyunları geliyor. Kulağa pek de olumlu gelmeyen bu oyunlara göz atmaya ne dersiniz?

Çocukluk Çağında Duygusal İhmale Maruz Kalmak

Bir çocuğun en çok ihtiyacı olan şeylerden biri de ilgi görmek! Ebeveyni tarafından ihmal edilen çocuğun öz benliği zedelenebiliyor.

Sahtekarlık Sendromu (Imposter Syndrome) Nedir?

İç sesiniz bulunduğunuz konumu hak etmediğinizi ve oraya şans eseri geldiğinizi söylüyorsa Sahtekarlık Sendromu'ndan muzdarip olabilirsiniz.

Pandemi Döneminde Bir İlişkiye Başlamak: Five Dates

Geçen yıl yayınlanan Five Dates ise bir FMV (full motion video veya tam hareketli video) interaktif romantik komedi oyunu.

Ebeveynlik Stilleri

Çocuğunuzun davranışlarını ne ölçüde kontrol ettiğiniz ve ihtiyaçlarına ne kadar duyarlı olduğunuz ebeveynlik stilinizi belirliyor. Nasıl?

Gaslighting Mağduru Olabilir Misiniz?

"Hayır yanlış hatırlıyorsun.", "Öyle bir şey yaşanmadı." Bu cümleler tanıdık geliyor mu? Eğer öyleyse gaslighting'e uğruyor olabilirsiniz.

Çocuğunuzu hem sevip hem de...

Annelik her zaman mutlu anlardan ibaret olmayabiliyor. Sınır koymakta ya da benliğinizi korumakta zorlanıyorsanız yalnız değilsiniz.

İş Yerinde Zehirli İlişkileri Tanımak

İş yerinizde kontrolcü ve manipülatif kişilerle muhattap oluyor olabilir misiniz? İşte bunu anlamanın yolları!

9 Maddede Olumlu Ebeveynlik

Olumlu ebeveynliğin çocuklara da ebeveynlere de çok iyi geldiğini biliyoruz. Sizin için bu ebeveynlik tarzının 9 temel maddesini derledik.

Beden Algı Bozukluğu Nedir ve Etkileri Nelerdir?

Bedenimizdeki hayali kusurları takıntı haline getirebiliyoruz. Bu mükemmeliyetçilik beden algı bozukluğunun bir parçası olabiliyor.

Bir yakınınızın stresini azaltmak için...

Kimi zaman sevdiklerimiz stresli bir durumla baş ederken, onlar için elimizden ne gelebilir diye düşünüp duruyoruz. İşte yapabilecekleriniz...

Objeleştirmenin Psikolojisi

Objeleştirme özellikle kadınların, kişilikleri veya başarılarından ziyade dış görünüşleriyle değerlendirmeleri anlamına geliyor.

Tek çocuklar narsisizme daha mı meyilliler?

"Tek çocuk muymuş? O halde kesin şımartılmıştır ve kendini çok beğeniyordur." Bu tarz önyargılara karşılık çalışmalar ne diyor dersiniz?

Romantik İlişkilerde Öfke

Öfkeyi ifade etme biçimlerimiz birbirinden nasıl farklılaşıyor? Gerçekten de öfkemizi partnerlerimizden çıkarmaya meyilli miyiz?

Aşırı Düşünmeyi Nasıl Azaltabiliriz?

Birçoğumuz yoğunluğumuzun ve meşguliyetimizin arasında aşırı düşünüp kendimizi strese sokmayı başarıyoruz. Bu durumu nasıl azaltabiliriz?

Çocuklarla Cinsellik Hakkında Konuşmak

Cinsellik çoğu insana göre konuşulması zor bir konu. Hele de karşınızdaki zor sorular soran bir çocuksa… Peki ya bu durumu nasıl yönetmeli?

Narsisizm ve Romantik İlişkiler

Narsisizm, kendini diğerlerinden üstün görme ve benmerkezcilikle ilişkilendiriliyor. Sağlıklı ilişki ve narsisizm bir arada bulunabilir mi?

Düşük öz güvenle fedakarlığın nasıl bir ilişkisi var?

"Keşke şunu yapmasaydım." diyerek yaptığınız fedakarlıktan pişmanlık duyduğunuz oldu mu? Peki ya bu öz güveninizle ilgiliyse?

Çocuklarla Nasıl Oynamalıyız?

Sevgili ebeveynler, isterseniz çocuklarınızın 1 numaralı oyun arkadaşı siz olabilirsiniz. Bu işin püf noktaları ise yazımızda!

Bebeklik ve Erken Çocuklukta Dönüm Noktaları

Hayatın her döneminde olduğu gibi, bebeklik ve erken çocuklukta da dönüm noktaları bulunuyor. Bu dönüm noktalarını öğrenmek ister misiniz?

Kadınlar Mastürbasyon Yapar Mı?

Mastürbasyon halen büyük oranda tabu olarak görülen bir konu ancak kadınların kendi cinselliklerini keşfetmelerinde önemli bir rol oynuyor.