Tokat Atmanın Çocuğa Etkileri

Pelin Gömleksiz

Pelin Gömleksiz

Tokat Atmanın Çocuğa Etkileri

Just Out of the Sea - Joaquin Sorolla

Just Out of the Sea - Joaquin Sorolla

Çocukluğunuzda bir öğretmeninizin, anne-babanızın ya da herhangi bir büyüğünüzün bazen şaka yollu bazense ciddi olarak size tokat attığını hatırladığınız anlar var mı? Aslında çoğumuzun var: UNICEF'in 2017 yılında topladığı veriler, 300 milyona yakın çocuğa hayatlarının bir döneminde tokat atıldığını gösteriyor. Bu durumun bu kadar yaygın olmasının altında çocuğu bir şekilde cezalandırma, ama canını da çok yakmama düşüncesi yatıyor olabilir. Ne yazık ki, tokat atmak ebeveynler tarafından çocukta istenmeyen, doğru bulunmayan bir davranış görüldüğünde bunu değiştirmek ve çocuğu cezalandırmak için uzun bir süredir kullanılan bir yöntem. Fakat "Alt tarafı bir tokat yahu ne olacak?" , "Çocuğa bazen vurmak da lazım." mentalitesi ne kadar doğru? Çocuğa "alt tarafı bir tokat" dahi atmak gerçekten düşünüldüğü kadar masum bir cezalandırma yöntemi mi? Bu yazımızda, bu sorular üzerine konuşuyor olacağız.
relate-banner

1990'lardan önce ceza yöntemi olarak çocuğa şiddet uygulamak, onu disipline sokmanın bir yolu olarak görülüyor ve fiziksel istismar olarak değerlendirilmiyordu. Yapılan araştırmalar gösterdi ki fiziksel cezalar, çocuğun hem davranışları hem de duygusal sağlığı açısından olumsuz sonuçlar doğurabiliyor. Öncelikle tokat atmak, siz o niyetle uyguluyor olsanız dahi, çocuğun yaptığı davranışın yanlış olduğunu veya neden yanlış olduğunu anlamasını sağlamıyor; çocuğun o davranışı sadece anlık olarak bırakmasına sebep oluyor. Ayrıca çocukta fiziksel bir acıya sebep olduğu için bırakın davranışın üzerine düşündürmeyi, aksine çocuğun kafasının karışmasına ve korkmasına yol açıyor.

Üstelik de bu ceza yöntemi çoğu zaman geri tepiyor. Örneğin; çocuk, bir arkadaşına vurmayı bıraksın diye ona tokat attığınızda bu sadece etkisiz bir cezalandırma yöntemi olmakla kalmıyor, aynı zamanda çocuğunuzun şiddetin bir problemle başa çıkmada etkili bir yöntem olduğunu düşünmesine yol açıyor. On dört farklı çalışmanın verileri toplu olarak analiz edildiğinde hepsi ortak bir paydada birleşiyor: Agresif davranış sergileme ve tokatlanma arasında bir ilişki var. 12 bin çocukla uzun dönemli olarak yapılan bir araştırma, 5 yaşındayken tokatlanan çocukların, 6 ve 8 yaşlarındayken diğer çocuklara göre daha çok agresif davranış gösterdiklerini buluyor. Bunun basit bir açıklaması olabilir: Ebeveynlerinden tokat atmanın problemleri çözme, istenmeyen bir davranış görüldüğünde ortadan kaldırma veya cezalandırma yöntemi olarak kullanılabileceğini öğrenen çocuk, bunu kendi hayatında da uygulamaya başlıyor. Bunu rahatlıkla söyleyebiliyoruz, çünkü araştırmalar bize agresif davranan insanları izleyen çocukların daha çok agresif davranış sergilediğini gösteriyor.

"Alt tarafı bir tokat" dediğimiz cezalandırma yönteminin çocuktaki etkileri bunlarla da bitmiyor. Çocukluğunda tokat yemiş olmak; düşük öz saygıya, çocuklarla ve anne-babayla daha kötü ilişki kurmaya ve bilişsel zorluklara da yol açabiliyor. Hatta bu tür şiddet içeren davranışlar beyin gelişiminde sıkıntılara bile sebebiyet verebiliyor. Literatürde fiziksel cezanın olumsuz sonuçlar doğurduğunu gösteren bu şekilde sayısız çalışma varken olumlu sonuçlara sebebiyet verdiğini gösteren tek bir çalışma dahi yok. Biz bunları söylemeye ne kadar devam etsek de çevrenizden mutlaka "Biraz da çocuğuna bağlı, tokat bazen işe yarıyor." gibi ifadeler duyabilirsiniz. Bu ifadelerin bilimsel olarak hiçbir göstergesi olmadığı gibi, tokat atma davranışı o an için işe yarıyor ve çocuk ebeveyni dinliyor gibi görünse de uzun vadede ona bir şey öğretmiyor; tam tersi, onu olumsuz yönde etkiliyor.

Tokat atmanın böyle sonuçları olduğunu gördükten sonra şiddet içeren herhangi bir yöntemin bir cezalandırma yolu olarak kullanılamayacağı konusunda hemfikir olmuşuzdur diye umuyoruz. Peki çocuğa yaptığının yanlış olduğunu öğretmenin sağlıklı yöntemi nedir?

Amerikan Pediatri Akademisi çocuğa bir davranışı öğretirken ödüllendirme yönteminin kullanılmasını ve ceza yöntemi olarak da sunulan ödüllerin geri çekilmesini tavsiye ediyor. Örneğin; çocuğunuz akşam yemeği yemeyi reddediyorsa ona tatlıdan da yiyemeyeceğini söyleyebilirsiniz veya oyuncaklarını toplamıyorsa onun için bir ödül olan oyuncaklarını elinden alabilirsiniz.

Çocuğu disipline sokarken asıl amaç ona hangi davranışın uygun, hangilerinin uygunsuz olduğunu anlatmak; cezalandırırken ise ona yaptığının neden yanlış olduğunu, uygunsuz davrandığında bunun sonuçlarının neler olacağını da açıkça anlatmak gerekiyor. Ancak bu şekilde amacımıza uygun davranmış oluyoruz ve her şeyden önemlisi, çocuğun fiziksel ve mental sağlığına herhangi bir zarar vermemiş oluyoruz.

[1] (2017). Violent discipline. UNICEF.. Retrieved from: https://data.unicef.org/topic/child-protection/violence/violent-discipline/
[2] Gershoff, E. T. (2013). Spanking and child development: We know enough now to stop hitting our children. Child Development Perspectives, 7, 133-137.
[3] Gershoff, E. T., & Grogan-Kaylor, A. (2016). Spanking and child outcomes: old controversies and new meta-analyses. Journal of Family Psychology, 30, 453-469.
[4] Gershoff, E. T., Sattler, K. M., & Ansari, A. (2018). Strengthening causal estimates for links between spanking and children's externalizing behavior problems. Psychological Science, 29, 110-120.
[5] Tomoda, A., Suzuki, H., Rabi, K., Sheu, Y. S., Polcari, A., & Teicher, M. H. (2009). Reduced prefrontal cortical gray matter volume in young adults exposed to harsh corporal punishment. Neuroimage, 47, T66-T71.
[6] (2018). Effective Discipline to Raise Healthy Children. American Academy of Pediatrics. Retrieved from: http://pediatrics.aappublications.org/content/142/6/e20183112

Benzer yazılar

7 Toksik Aile Davranışı

’Çünkü ben öyle istiyorum!’’ Aile içinde görülebilen 7 toksik davranış biçimi bu yazımızda!

Yaşam Enerjimizi Tüketen Bazı Davranışlarımız

Sıkça başvurduğumuz bazı davranışlarımız aslında enerjimizi alıp götürüyor. Sizin için bu davranışları listeledik.

İlişkinizde Bu 5 Davranışı Göstermeyi Bırakın!

İstemeden yaptığınız bazı davranışlar ilişkinize zarar veriyor olabilir mi? Bu yazımızda ilişkilerinizde uyguluyorsanız gözden geçirmenizin iyi olacağı 5 davranıştan bahsettik.

Yanıldığımız 7 Durum

Başkalarının duygu ve düşüncelerini okumakta çoğu zaman düşündüğümüz kadar iyi değiliz. İşte sosyal etkileşimleri karmaşık bir labirent haline getirebilecek en yaygın düşünce hatalarından bazıları.
The 400 Blows - François Truffaut (1959)

Kabul Edilmemişliğin Gölgesinde Bir Çocukluk: The 400 Blows

İlgisiz bir anne, baskıcı kurallarla çalışan öğretmenler arasında kaybolan ve kendine bir yer edinemeyen Antonie’nin hayatını ele alıyor.
Untitled- Thomas Rousset

Çocukları Anlamak İçin Kitap Önerileri

Çocukların dünyası yetişkinlerin dünyasından çok farklı. Onları daha iyi anlamanızı sağlayacak kitapları sizin için derledik!
Carol in Love - Orchidof Antinous

Seks Bağımlılığı

Aktif bir cinsel hayat seks bağımlılığı anlamına gelmiyor. Dikkat edilmesi gereken nokta: Cinsel hayat sosyal hayatı olumsuz etkiliyor mu?
Alexey Venetsianov

Eyvah, çocuğumun hayvanlara alerjisi var!

Hayvan alerjilerinin sebepleri neler? Çocuğumun hayvanlara alerjisi var ama biz hayvan sahiplenmek istiyoruz, ne yapmalıyız? Bu soruların cevapları bu yazıda!
Lorraine Christie

Mutlu çiftler aynı zamanda mutluluk saçan ebeveynler midir?

Partneriniz tarafından sevilmek ve partnerinizi sevmek sizi daha mutlu, daha neşeli biri yapıyor ve bu mutluluk bulaşıcı.

Aile İlişkilerini Konu Alan Kitaplar

Büyüdüğümüz evin üzerimizdeki etkisini anlamak hayatımıza yön vermemizi kolaylaştırıyor. Size bu konuda yardımcı olacak kitapları derledik!

footer