Bir bebeğin dünyaya gelmesiyle hem anneler hem de babalar için yeni bir süreç başlıyor ve buna alışılması için zaman gerekiyor. Öte yandan, bebeğin gelişiminde ebeveynlerin rolünün belki de en önemli etken olduğunu biliyoruz. Hatta yapılan bir araştırmada ebeveynliğin kalitesinin, özellikle de iki partner arasında paylaşılanların, bebeğin mizacını ve huylarını etkilediği bulunuyor. Babaların çocuklar üzerindeki rolünün de annelerinki kadar önemli olduğundan ise bir başka yazımızda bahsetmiştik. Fakat geleneksel açıdan annelere daha çok yük düşerken, babalar çocuklarıyla daha az ilgileniyor. Bu durumun bir başka etkeni de annelerin annelik sürecine daha hızlı adapte olmaları. Diğer anneler veya tanıdıklar tarafından daha çok tavsiye ve yardım alan yeni anneler, bu yeni sürece çok daha kısa bir sürede alışıyorlar. Fakat babalar çevrelerinden bu konuda pek yardım alamadığı için kendi babalarından gördüklerini veya duyduklarını kendi ebeveynlik süreçlerinde uygulamakla yetiniyorlar. Maalesef çoğu baba neler yapması gerektiğini veya yapabileceğini öğrenemeden bu süreci yaşıyor.


İlerleyen yıllarda da babanın "ne yapacağını bilememe" hali devam ediyor. Çocuğun anaokulu yıllarını, babayla kurduğu etkileşim açısından yeni bir dönem olarak yorumlayabiliriz, çünkü babalar bu yıllarda çocuklarıyla bebeklik dönemine göre daha fazla vakit geçirirken aynı zamanda çocuklar da babalarıyla daha bağımsız ve rahat bir şekilde iletişim kuruyor. Bu sayede babayla geçirilen zaman çocuğun duygusal ve sosyal gelişimde daha merkezi, eğlenceli ve özel bir yer alıyor.

Peki bir baba olarak, duygusal ve sosyal açıdan sağlıklı bir birey yetiştirebilmek için neler yapabilirsiniz?

1. Partnerinize yardımcı olun ve bir uyum yakalayın.

Hamilelik sırasında ve doğumdan sonra babalar da bazı fizyolojik değişimlere ortak olabiliyor. Hayattaki amaçlar, değerler ve öncelikler iki ebeveyn için de değişiyor. Partnerinizin daha iyi bir ebeveyn olacağını ve annenin çocuğun hayatındaki rolünün daha fazla olması gerektiğini düşünen bir babaysanız, yanılıyorsunuz. Söz konusu ebeveynlik olduğunda kendinizi geri çekmemelisiniz. En başından itibaren çocuğunuzun hayatına aktif bir şekilde dahil olmanız önemli ve bunu yapabileceğiniz birçok yol var. En temel sorumluluklar olarak bebeğin bezini değiştirebilir ya da onu uyutabilirsiniz. Ayrıca banyo yaptırma, kitap okuma veya bebeğin beslenmesi gibi sorumlulukları da partnerinizle paylaşabilirsiniz. Bu tarz sorumlulukların paylaşılması ve hatta beraber yerine getirilmesi, hem partnerinizle hem de çocuğunuzla aranızdaki bağı güçlendirebilir. Hatta yapılan bir araştırmaya göre ebeveynler arasındaki uyum, baba-çocuk ilişkisinin nasıl olacağına dair ipuçları barındırıyor. Sadece bebeklik döneminde değil, tüm ebeveynlik sürecinde partnerinizin yanında olmanız büyük önem taşıyor. Aynı zamanda ailede cinsiyet eşitliğiyle büyüyen çocuklar, yetişkin olduklarında da bu düşünceyi sürdürüyorlar.

2. Fiziksel olarak çocuğunuzun yanında olun.

Toplumlardaki genel normlara baktığımızda çocuğuna karşı sert ve mesafeli babalık rollerinin daha yaygın olduğunu görüyoruz. Hatta buna ters bir şekilde davranmak zayıflıkmış gibi yorumlanıyor. Fakat, Bebeklerin Tensel Temasa Olan İhtiyacı yazımızda da bahsettiğimiz gibi, tensel temas oksitosin salınımını arttırırken bebeğin ebeveynlerine daha güçlü ve hızlı bağlanmasını sağlıyor. Bebeğinize sarılmaktan, öpmekten veya onunla tensel temas kurmaktan çekinmeyin. Çocuğunuz rahat hissettiği sürece ona istediğiniz kadar sarılabilirsiniz. Fazla oksitosinin ne size ne çocuğunuza bir zararı olacaktır!

3. Onu dinleyin.

Çocuğunuzun konuşmaya başladığı ilk anı hatırlıyor musunuz? Başlarda ufak kelimelerle iletişime geçerken şu an sizinle her şeyi konuşmak istiyor, değil mi? Dil, aslında çocuğun gelişimde büyük bir sıçramayı yansıtıyor. Duygu ve düşünceleri karşılıklı olarak paylaşmak çocuğunuzla ilişkinizi güçlendiriyor. Bu ikili iletişimde önemli olan diğer bir nokta ise dinlenilmek. Anlattıkları size mantıklı gelmese dahi çocuğunuzu dikkatle dinleyin ve anlattığı konuya değer verdiğinizi gösterin.

4. Birlikte vakit geçirin.

Günlük işlerin yoğunluğundan bazen kendimize bile vakit ayıramayabiliyoruz. Bir baba olarak gün içinde ne kadar çok işiniz olursa olsun vaktinizin bir kısmını çocuğunuza ayırmanız, kurulan bağı güçlendirirken aynı zamanda çocuğunuza da birçok fayda sağlıyor. Örneğin, çocuğunuzla on dakika boyunca oyun oynadığınızı veya konuştuğunuzu varsayalım. On dakika her ne kadar kısa gibi gözükse de çocuğunuza etkisi oldukça fazla. Ayırdığınız bu vakit sayesinde çocuğunuzda "Babam bana değer veriyor ve bana vakit ayırıyor" düşüncesi oluşuyor. Yetişkinler olarak bize basit görünen film izlemek, kitap okumak veya parka gitmek gibi aktiviteler çocuklar için büyük bir önem taşıyor. Ekstra bir aktivite yapmak yerine alışveriş veya ev işi gibi sorumlulukları bile -çocuğunuzla birlikte olabildiğiniz ve konuşabildiğiniz sürece- bir aktivite olarak değerlendirebilirsiniz. Kısacası, çocuğunuzla geçirdiğiniz vaktin kalitesi, uzunluğundan daha önemli. Siz işlerinizi yaparken çocuğunuzun yanınızda olması ona vakit ayırdığınız anlamına gelmiyor. Süresi kısa da olsa çocuğunuzla gerçek anlamda birebir aktiviteler yapmalısınız.

5. Yardım almaktan çekinmeyin.

Çocuğunuzu ilk kucağınıza alışınızı aklınızda canlandırın, bu durumda heyecan ve mutlulukla birlikte korku da hissetmiş olabilirsiniz. Belki çocuğunuzla vakit geçiriyorsunuz ama her yaş döneminde farklı sorunlarla karşılaşıyorsunuz ve ne yapmanız gerektiğini bilmiyorsunuz. Bunların hepsi olağan duygular. Ebeveynlik hayatta yeni bir adım demek ve siz de kendinizi bu yolda keşfedip geliştirme özgürlüğüne sahipsiniz. Kendinize karşı daha nazik olduğunuzda ve kabullenici bir yaklaşımla kendinizle yüzleştiğinizde hem kendinizle hem de çocuğunuzla hayal ettiğinizden daha güçlü bağlar kurabilirsiniz. Zorlandığınız durumlarda çevrenizdeki babalardan sizinle kendi deneyimlerini paylaşmalarını isteyebilir, bir çocuk gelişim uzmanına danışabilir ya da bizi takip ederek ebeveyn-çocuk ilişkileri hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.