Ben Kötü Bir Anne Miyim?

Pelin Gömleksiz

Pelin Gömleksiz

Ben Kötü Bir Anne Miyim?

Two Women Pregnancy Post Partum - Ravens and Corn

Two Women Pregnancy Post Partum - Ravens and Corn

"Bebekle aramda bir bağ hissetmedim ve bu durum beni daha da fazla strese sokuyordu. Bir şeyler hissetmem gerekiyor diye düşünüyordum, havai fişekler patlıyormuş gibi hissetmeliydim." (bir çocuk annesi, 37 yaşında)
relate-banner

"Anksiyetem giderek daha da artıyordu. Bana bakıyor ve çok kötü bir anne olduğumu düşünüyorlardı, ben çok kötü bir anneyim." (üç çocuk annesi, 37 yaşında)

Bebek sahibi olmak, anne olmak, aileye yeni bir bireyin katılması gibi durumlar genellikle mutluluk ve heyecan dolu bir tablo olarak tasvir ediliyor fakat herkes için durum bu olmayabiliyor. Yazının başında okuduklarınız doğum sonrası süreçte mental sağlık problemleri yaşayan annelerle yapılan bir görüşmeden alınmış iki örnek. Bu durumda bize anlatılan resmin diğer tarafında -havai fişeklerin patlamadığı, kutsal anneliğin devreye girmediği, eve bir anda neşenin gelmediği tarafta- neler oluyor?

Bebek sahibi olmak yetişkinlikteki en önemli dönüm noktalarından bir tanesi. Bebeğin doğmasıyla çiftlerin hayatında birçok değişiklik oluyor. Daha az uyumaya, kendilerine daha az vakit ayırmaya başlıyorlar ve yeni dünyaya gelmiş bu canlıyı nasıl besleyeceklerini, yıkayacaklarını, uyutacaklarını ve daha birçok şeyi öğrenmeleri gerekiyor. Tüm bu süreçte genellikle dünyaya yeni bir varlık gelmesine ve bunun ne kadar muhteşem olduğuna odaklanıp annenin hissedebileceklerini gözden kaçırabiliyoruz.

Amerika'da kadınların yaklaşık %70 ile %80'i, doğumu takip eden süreçte "lohusalık hüznü" (baby blues) olarak adlandırılan durumu yaşıyor. Bir araştırmaya göre bu oran Türkiye'de de %70 civarında. Anksiyete, ağlama, uykusuzluk, yorgunluk, huysuzluk ve üzgün olma gibi semptomlar ile kendini gösteren lohusalık hüznü, genellikle doğumdan sonra 3 ile 10 gün arası sürüyor. Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabına (DSM-5) göre annelik hüznünün daha ciddi hali olan postpartum yani doğum sonrası depresyonunun semptomları ise şu şekilde:

  • Anksiyete (her zaman ya da çoğu zaman) veya panik ataklar
  • Değersiz hissetme, kendini suçlama
  • Duygu durumundaki dalgalanmalar
  • Ağlamayı kontrol edememe ve uzun süre boyunca ağlama
  • İyi bir anne olamama korkusu
  • Bebekle yalnız kalma korkusu
  • Uyuyamama ya da çok fazla uyuma
  • Bebeğe, aileye veya arkadaşlara karşı ilgisiz olma
  • Kendine ya da bebeğe zarar verme düşüncesi
Doğum sonrası (lohusalık) depresyonunun semptomları ne yazık ki annelik hüznünde görüldüğü gibi kısa sürede geçmiyor. Eğer doğumdan sonraki bir sene içinde en az iki hafta boyunca bu semptomları gösterdiğinizi düşünüyorsanız destek almayı da mutlaka düşünmelisiniz. 2013 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre her 7 kadından 1'i bebeğini dünyaya getirdikten sonraki bir yıl içinde doğum sonrası depresyonu yaşayabiliyor. Araştırmalara göre, sadece anne değil baba da doğum sonrası depresyonu yaşayabiliyor. Yeni baba olmuş erkeklerin yaklaşık %10'u doğumdan sonra depresyon semptomları gösteriyorken eşleri doğum sonrası depresyonu yaşayan babalarda depresyon geçirme oranı %50'ye kadar çıkabiliyor.

Doğum sonrası depresyonu; doğum sürecinin zor ya da kolay olması, doğan çocuğun ilk çocuk olması, evli olmak ya da olmamak gibi faktörlerden bağımsız olarak herhangi bir kadını etkileyebiliyor. Fakat 2003 yılında yürütülen bir meta analize dayanarak doğum sonrası depresyonu için bazı risk faktörlerinin olduğunu söylemek mümkün:

  • Annenin hamilelik dönemi depresyonu yaşamış olması
  • Doğum öncesi kaygı
  • Annenin depresyon geçmişi olması
  • Lohusalık hüznü
  • Yetersiz sosyal destek
  • Son zamanda yaşanmış stresli olaylar
  • Partnerler arası ilişkinin zayıf olması
  • Düşük öz saygı
  • Çocuğun zor bir mizaca sahip olması
Doğum sonrası süreçte baba ilgili ve hassas davrandığında anne doğum sonrası depresyonu geçirse dahi süreç bebek için daha sorunsuz ilerleyebiliyor. 410 yeni doğum yapmış anne ile yürütülen bir çalışmaya göre aile desteği, doğumdan sonraki ilk 6 haftada annenin mental sağlığını pozitif yönde etkiliyor ve bebek bakımı konusunda kendine olan güvenini artırıyor. Sosyal desteğin az olması ise doğum sonrası süreçte depresyon yaşama ihtimalinin artması ile ilişkilendiriliyor. Yine başka bir çalışmaya göre yeni doğum yapmış diğer annelerle iletişim içinde olmak, annelerin bu süreci nasıl deneyimlediklerini etkileyebiliyor. Bunun eksikliğini yaşayan kadınlar süreç içerisinde kendilerini daha savunmasız hissederken destek gören kadınların kendilerine daha çok güvendiği görülüyor. Kültürlerarası yürütülen çalışmalara göre Batı kültürlerinde doğum sonrası depresyonunun görülme sıklığının diğer kültürlere göre daha fazla olduğu bulunuyor. Daha geleneksel kültürlerde anne olmak daha ciddiye alınıyor ve aile üyeleri annenin fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını karşılamaya daha çok özen gösteriyor. Bu şekilde anne, hissettikleriyle ya da yaşadıklarıyla tek başına mücadele etmek zorunda olmadığını görüyor.

Doğum sonrası depresyonu tıpkı diğer depresyon türleri gibi psikoterapi, grup terapileri, antidepresan veya bu yöntemlerin birlikte kullanılması ile tedavi edilebiliyor. Öyle ki doğum sonrası depresyonu yaşayan annelerde tedavi oranı %80'i buluyor.

İstatistiklerin gösterdiği üzere yeni anne olmuş birçok kadın annelik hüznü ya da doğum sonrası depresyonunu deneyimliyor. Birçok psikolojik problemde olduğu gibi doğum sonrası depresyonunda da semptomlar ne kadar erken fark edilirse iyileşme süreci de o kadar hızlanıyor. Hayatınızı bir anda çok fazla etkilemesi oldukça normal olan anne olma sürecinden geçerken bu deneyimi yaşamış diğer bireylerle konuşabilir, eğer yapabiliyorsanız siz biraz olsun ara verirken bebekle ilgilenmesi için birinden destek isteyebilirsiniz. Baş edemediğinizi ve semptomları gösterdiğinizi düşünüyorsanız profesyonel bir destek almayı düşünebilirsiniz.

[1] Leonard, R., Grant, A., & Linden, M. (2019, March 22). This is what postnatal depression really feels like. The Conversation. Retrieved from http://theconversation.com/this-is-what-postnatal-depression-really-feels-like-112350
[2] Carberg, J. (2019, May 3). Postpartum Depression Statistics. Retrieved from https://www.postpartumdepression.org/resources/statistics/
[3] (2019, May 16). Lohusa Depresyonunun Farkındayız. Dijital Topuklar. Retrieved from https://www.dijitaltopuklar.com/2019/05/lohusa-depresyonunun-farkindayiz/
[4] Schimelpfening, N. (2019, September 25). An Overview Postpartum Depression. Retrieved from https://www.verywellfamily.com/postpartum-depression-types-1067039
[5] American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: Author.
[6] Wisner, K. L., Sit, D. K. Y., McShea, M. C., Rizzo, D. M., Zoretich, R. A., Hughes, C. L., & Hanusa, B. H. (2013). Onset Timing, Thoughts of Self-harm, and Diagnoses in Postpartum Women With Screen-Positive Depression Findings. JAMA Psychiatry, 70(5), 490.
[7] Dennis, C. L. (2005). Psychosocial and psychological interventions for prevention of postnatal depression: systematic review. BMJ, 331(7507), 15.
[8] Leahy-Warren, P., McCarthy, G., & Corcoran, P. (2011). First-time mothers: social support, maternal parental self-efficacy and postnatal depression. Journal of Clinical Nursing, 21(3-4), 388-397. doi:10.1111/j.1365-2702.2011.03701.x
[9] Darvill, R., Skirton, H., & Farrand, P. (2010). Psychological factors that impact on women's experiences of first-time motherhood: a qualitative study of the transition. Midwifery, 26(3), 357-366.doi:10.1016/j.midw.2008.07.006[10] (ndd.). Postpartum Disorder. Psychology Today. Retrieved from https://www.psychologytoday.com/intl/conditions/postpartum-disorder

Benzer yazılar

Romantik İlişkiler ve Psikolojik Sağlık

Romantik ilişkiler psikolojik sağlığı nasıl etkiliyor? Bu yazıda psikolojik sağlık ile ilişkiler arasındaki ilişkiyi derledik.
Wrapped In Love - Amanda Greavette (2016)

Çocuk Sahibi Olmak Hayatımızı Nasıl Etkiler?

Çocuk dünyaya getirmek çoğunlukla kendi tercihimiz olsa da ilişki memnuniyetini, ebeveynlerin bireysel iyilik hallerini ve hayat düzenlerini oldukça etkiliyor.
We Need to Talk About Kevin - Lynne Ramsay (2012)

Bir Anne-Oğul Çatışması: We Need to Talk About Kevin

Hazırlıksız annenin, oğlu Kevin ile bağ kuramamasını anlatan bu film, istenmediğini hisseden çocuğun neler yapabileceğini gösteriyor.
Just Throw The Ball - Corinne Hartley

Evcil Hayvanların DEHB Olan Çocuklara Faydaları

Evcil hayvanlar çocuklar için harika birer yakın arkadaş olabiliyor. Bu arkadaşlık DEHB’li çocuklara birçok açıdan iyi geliyor.

Ebeveynleşme Travması

Çocukken gereğinden fazla üstlenilen yükler, ebeveynleşmemize neden olunuyor ve travmatik etkiler bırakıyor. İşte 10 maddede ebeveynleştirme travması.
Tantrum Painting- Kelci Pauk

Çocuğum Neden Öfke Nöbetleri Geçiriyor?

Çocuklar duygularını öfke nöbetleri aracılığıyla ifade edebiliyorlar. Öfke nöbetleri sırasında çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz?
The 400 Blows - François Truffaut (1959)

Kabul Edilmemişliğin Gölgesinde Bir Çocukluk: The 400 Blows

İlgisiz bir anne, baskıcı kurallarla çalışan öğretmenler arasında kaybolan ve kendine bir yer edinemeyen Antonie’nin hayatını ele alıyor.
Untitled- Thomas Rousset

Çocukları Anlamak İçin Kitap Önerileri

Çocukların dünyası yetişkinlerin dünyasından çok farklı. Onları daha iyi anlamanızı sağlayacak kitapları sizin için derledik!
Carol in Love - Orchidof Antinous

Seks Bağımlılığı

Aktif bir cinsel hayat seks bağımlılığı anlamına gelmiyor. Dikkat edilmesi gereken nokta: Cinsel hayat sosyal hayatı olumsuz etkiliyor mu?
Alexey Venetsianov

Eyvah, çocuğumun hayvanlara alerjisi var!

Hayvan alerjilerinin sebepleri neler? Çocuğumun hayvanlara alerjisi var ama biz hayvan sahiplenmek istiyoruz, ne yapmalıyız? Bu soruların cevapları bu yazıda!

footer