Tutulmanın Psikolojisi 1 - Nereden Geliyor?

Gizem Sürenkök

Gizem Sürenkök

yer tutucu

Can Anarat

Tutulmanın Psikolojisi 1 - Nereden Geliyor?

Over The Town - Marc Chagall

Over The Town - Marc Chagall

Sırılsıklam aşık olduğunuz birini düşünün! Yeni tanışmışsınız, o gün bir şekilde aynı ortamda bir araya geleceğinizi biliyorsunuz, zaman çok yavaş akıyor ve yerinizde zor duruyorsunuz. Ne giyeceğinizi bilemiyorsunuz, elinizi kolunuzu nereye koyacağınızı bilemiyorsunuz, kalbinizin sesi neredeyse dışarıdan duyulacak. Size bir gülümsemesi dahi gününüzün güzel geçmesine sebebiyet verirken ondan aldığınız en ufacık bir olumsuz sinyalde kendinizi yerle bir hissediyorsunuz. Bu kadar güzel özellik bir insanda nasıl toplanabilir diye hayret ediyorsunuz, o ne yapsa size hoş geliyor. Bütün gündeminiz o, ondan başka bir şey hakkında düşünemiyor, konuşamıyorsunuz. Bütün şarkılar onu anlatıyor, bütün işaretler birlikte olmanız gerektiğini söylüyor.
relate-banner

Romantik tutulma ya da sırılsıklam aşık olma olarak da tanımlayabileceğimiz bu dönem, eğer karşılıklı bir şekilde ilerlerse ilişkilerin en güzel dönemlerinden biri olan "cicim aylarına" temel oluşturuyor. Peki birine tutulmak/vurulmak tam olarak ne demektir? Temel özellikleri nedir? Ne kadar sürer? Bu yazı serisinde birine tutulmanın biliminden bahsedeceğiz.

Tutulma diye çevirdiğimiz terimin İngilizcesi infatuation. Bu terim, romantik ilişkilerin özellikle ilk dönemlerinde iki kişinin birbirine hissettiği yoğun tutkuyu ve aşkı ifade ediyor. Ancak şunu da belirtmekte fayda var: Karşılık almadan da birine tutulmak mümkün. Bu durum Türkçeye genelde "kara sevda" olarak çevriliyor. Ancak kara sevda dilimizde genellikle umutsuz ve çoğunlukla karşılıksız bir şekilde, hatta yataklara düşecek kadar aşık olma durumunu ifade etmek için kullanılıyor. Biz bu olumsuz çağrışımın bu dönemi yeterince iyi aktaramadığını düşünerek infatuation kelimesine karşılık olarak "tutulma" terimini kullanmaya karar verdik.

Aslında tutulmanın bilimi, tam olarak birine tutulmuş bir öğrencinin profesörüne gidip dert yanmasıyla başlıyor. Dr. Dorothy Tennov, acı çeken öğrencisine yardımcı olmak istiyor ve çareyi dönemin psikoloji kitaplarında arıyor. Ancak bu konuda yazılmış hiçbir şey olmadığını fark ettiğinde durumu düzeltmek için binden fazla kişiyle aşkı ve tutulmayı, aşk öznesine yönelik hissedilen o doyumsuzluğu anlamak üzerine mülakatlar yapmaya başlıyor. Bütün görüşmelerinin sonunda fark ediyor ki bu süreç çoğu insan için benzer bir deneyim içeriyor. Dr. Tennov, bütün bu deneyimleri incelediğinde romantik tutulmanın tıpkı bir hastalık gibi birtakım semptomları olduğunu görüyor. Üstelik mülakata girmiş olan hemen hemen herkes tüm bu hisleri hayatında bir kere de olsa tattığını dile getiriyor.

Aslında her ne kadar Dr. Tennov bu işin bilimsel temellerini atmış olsa da tutulma durumu milattan önce 600'lü yıllarda bile hakkında konuşulan bir olguydu. Eski Yunan doktorları, aşkı semptomları olan bir rahatsızlık olarak görmüş ve kabul etmişlerdi. Bu daha çok bizim "kara sevda" anlayışımıza denk geliyor. Günümüz dünyasında ise aşk bulunması zor, zaman zaman acılı ama mükemmel bir deneyim olarak görülüyor. Bu güzelliği ise tutulma kelimesiyle ifade ediyoruz.

Tutulma hakkındaki ikinci yazımızda tutulmanın semptomlarını inceliyoruz. Bakalım kaç tanesi size de fazlasıyla tanıdık gelecek?

Sevgiyle kalın!

[1] Tennov, D. (1979). Love and limerence: The experience of being in love. New York: Stein and Day.

Benzer yazılar

Sizin Aşkınız Hangisi?

Hiç aşık oldunuz mu? Peki aşkın ne anlama geldiğini düşündünüz mü? Aşk ne demek, hadi gelin birlikte bakalım.

İkinci Kez Aşık Olmanın Bize Getirdikleri

Her aşk hikayesi farklı olsa da aşkı yeniden bulma deneyimlerimizdeki çoğu süreç ortak. Bunlardan dördünü sizin için listeledik!
Mabel Matiz&Mert Demir - Antidepresan

2022’nin Aşk Şarkıları

Aşkı, özlemi, hayal kırıklığını ve ayrılığı uçlarda yaşadığımız 2022 yılında yayınlanmış olan aşk temalı şarkılara gelin birlikte bakalım.
Ophelia (John Everett Millais, 1852)

Hamlet’in Ophelia’sı ve Ophelia Sendromu

Shakespeare’in Hamlet oyunundaki Ophelia karakterini ve adını verdiği Ophelia Sendromu’nu beraber inceleyelim!
Two On A Bridge - Igor Krapar Shcherbakov (2021)

Aşk İksiri: Feromon

Tanıştığınız andan itibaren birine ilgi duydunuz fakat nedenini anlamakta güçlük mü çekiyorsunuz? Bazı kişilere ise ilk andan beri arkadaş gözüyle mi bakıyorsunuz?
Aşk, Büyü, Vs. - Ümit Ünal (2019)

Yaşanamamış Bir Hayatın Rüyası: Aşk, Büyü, Vs.

Birbirine aşık iki kadının toplumsal tabular sebebiyle nasıl birbirlerinden ayrı düştüklerini anlatan duygu dolu bir film.
Le lit (The bed) - Henri de Toulouse-Lautrec (1893)

Toulouse-Lautrec’in “Yatakta” Serisi

Post-empresyonizm akımının önemli ressamlarından biri olan Toulouse-Lautrec’in “Yatakta” isimli eserler serisine birlikte bakalım!
Bombay Sapphire - Holly Warburton

Romantik İlişkilerde Hayal Kırıklığı

“Gerçek yüzünü nasıl daha önce görmedim? Ben bu insana mı aşık olmuşum?” cümleleri tanıdık geliyor mu? İlişkilerde yaşadığımız hayal kırıklığını ele aldık.
Pencere - Oyun Atölyesi

İlişkileri Merkezine Alan Tiyatro Oyunları

İnsanı insana insanla anlatma sanatı: tiyatro! Yakın ilişkileri sahneye taşıyan tiyatro oyunlarını sizler için derledik.
Midnight- Anne Magill (2011)

Aşkın Ömrü Ne Kadar?

Uzun süreli bir ilişkide tutkuyu korumak mümkün mü yoksa aşk zamanla azalarak biter mi? Yoğun duygular, geçen zamana karşı koyabilir mi?

footer